Asụsụ Yidgha

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Yidgha
Àtụ:Nq
Spoken in: Chitral District, Pakistan
Total speakers: Àtụ:Sigfig
Language family: Ahendurufi
 Indo-Iranian
  Iranian
   Eastern
    Munji–Yidgha?
     Yidgha
Language codes
ISO 639-1: none
ISO 639-2:
ISO 639-3: ydg
Asụsụ Yidgha
asụsụ, modern language
obere ụdị nkeYidgha-Munja Dezie
mba/obodoPakistan Dezie
ụmụ amaala kaYidgha people Dezie
Ọkwa asụsụ UNESCO3 definitely endangered Dezie
Ọkwa asụsụ Ethnologue6b Threatened Dezie
Koodu asụsụ Wikimediaydg Dezie

Asụsụ Yidgha (یدغا زڤون) bụ asụsụ Eastern Iran nke Pamir nke a na-asụ n'elu Lotkoh Valley (Tehsil Lotkoh) nke Chitral na mpaghara Khyber Pakhtunkhwa nke Pakistan. Yidgha yiri Asụsụ Munji nke a na-asụ n'akụkụ Afghanistan nke ókèala.

Mpaghara Garam Chashma ghọrọ ihe dị mkpa n'oge mwakpo Soviet nke Afghanistan n'ihi na ndị Soviet enweghị ike ịkwụsị mbugharị nke ngwá agha na ndị ikom gafee Dorah Pass nke kewara Chitral na Badakshan na Afghanistan. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ndị niile na-asụ asụsụ Munji n'Afghanistan gbagara n'ókèala gaa Chitral n'oge Agha na Afghanistan.

Aha ya[dezie | dezie ebe o si]

Dị ka Georg Morgenstierne (1931), aha Yidgha nwere ike isite na * (h) ind (a,i) -ka-, ma eleghị anya na-ezo aka n'akụkụ agbụrụ Munji nke biri n'akụkụ "Indian" ma ọ bụ "Indo-Aryan" dị nso na Ndagwurugwu Lotkoh. Ľubomír Novák (2013) na-agbanwe nrụzigharị ahụ dị ka *hindū̆-ka-ka-, na otu echiche ahụ.

Ọmụmụ Ihe[dezie | dezie ebe o si]

Ndị ọkà mmụta asụsụ enyebeghị asụsụ Yidgha ọmụmụ ihe siri ike, ma e wezụga na Georg Morgenstierne (1926), Kendall Decker (1992) na Badshah Munir Bukhari (2005) kwuru ya. Nkọwa jikọtara peeji 280 nke Yidgha na Munji (nkọwa na akụkọ ihe mere eme phonetics na ụtọ asụsụ, okwu na etymologies ebe o kwere omume) bụ nke Morgenstierne nyere (1938).

Onye Norwegian [1]-amụ asụsụ Georg Morgenstierne dere na Chitral bụ mpaghara nke asụsụ dị iche iche kachasị n'ụwa. Ọ bụ ezie na Khowar bụ asụsụ kachasị na Chitral, a na-asụ ihe karịrị asụsụ iri ọzọ ebe a. Ndị a gụnyere Kalasha-mun, Palula, Dameli, Gawar-Bati, Nuristani, Yidgha, Burushaski, Wakhi, Kyrgyz, Madaglashti dialect nke Persian, na Pashto. Ebe ọ bụ na ọtụtụ n'ime asụsụ ndị a enweghị ụdị ederede, a na-edekarị mkpụrụedemede na Urdu.

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • Asụsụ nke Pakistan

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

"Pauwi" na Lake Rombebai, ebe ndị Yoke na-ekwu na ha si kwapụ; nke a bụ Yoke n'ụzọ doro anya, ma e wezụga okwu ụfọdụ na-apụtaghị n'asụsụ nke oge a mana a na-ahụ ya na Warembori metụtara ya.

Ịgụ ihe ọzọ[dezie | dezie ebe o si]

  • Decker (1992). Languages of Chitral. ISBN 969-8023-15-1. 
  •  
  • Morgenstierne, Georg (1926) Akụkọ banyere ọrụ asụsụ na Afghanistan. Instituttet maka ịbịakwute ndị mmadụ, Serie C I-2. Oslo   ISBN 0-923891-09-9
  • Morgenstierne, Georg (1931) Aha Munjān na ụfọdụ aha ndị ọzọ nke ebe na ndị mmadụ na Hindu Kush. Bulletin nke School of Oriental Studies, Mahadum nke London.
  • Morgenstierne, Georg (1938) Indo-Iranian Frontier Languages II (Yidgha-Munji, Sanglechi-Ishkashmi na Wakhi). Instituttet for jimlig n'ìgwè, Serie B: XXXV. Oslo
  • Decker, Kendall D. (1992). Asụsụ nke Chitral (Sociolinguistic Survey of Northern Pakistan, 5) . National Institute of Pakistani Studies, 257 peeji. .