George Oruigbiji Pepple

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
George Oruigbiji Pepple
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
mba o sịNaijiria Dezie
Aha enyereGeorge Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya1849 Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya1888 Dezie

George Oruigbiji Pepple, nke a makwaara dị ka Perekule VII, (b. 1849 – d. 31 Oct 1888) chịrị ala eze Bonny, obodo azụmaahịa nwere onwe ya na Niger Delta n'etiti 30 Septemba 1866 na 14 Disemba 1883, mgbe a chụrụ ya n'ọrụ.  Mgbe ndị Britain bịanyere aka na nkwekọrịta na-eme ka steeti ahụ bụrụ onye nchebe, eweghachiri ya na 22 Jenụwarị 1887, na-achị ruo mgbe ọ nwụrụ.  [Ihe ndekọ achọrọ]

Ihe ndị mere n'oge gara aga[dezie | dezie ebe o si]

Alaeze Bonny bụ obodo azụmaahịa tọrọ ntọala tupu afọ 1600, dabere na ọdụ ụgbọ mmiri Bonny na nke dị ugbu a  Rivers State, Nigeria.  Ọ ghọrọ nnukwu ụlọ ahịa, nke mbụ nke ndị ohu na emesịa nke ngwaahịa nkwụ.  N'ime narị afọ nke 19, mmetụta ndị Britain nọ na-eto eto na mpaghara ahụ.[1]↵George Oruigbiji Pepple mụrụ na 1849, nwa Eze William Dappa Pepple nke Bonny, onye Briten chụpụrụ ma chụga Britain na 1854. George banyere  ya na nna ya jee biri n'ala ọzọ, wee gụchaa akwụkwọ na England na ụlọ akwụkwọ ụmụ nwoke na Hall Place, Bexley na ndịda ọwụwa anyanwụ London.  Ọmụmụ ya gụnyere Bekee, Greek, mgbakọ na mwepụ, Akwụkwọ Nsọ na akụkọ ihe mere eme, usoro ọmụmụ nke Victorian England.[2]

N'oge nna ya nọ n'ebe a chụgara ya, ọgụ, mgbe ụfọdụ ime ihe ike, n'etiti òtù abụọ na-ese okwu na ụlọ na-achị achị dọwara Bonny. Ọ bụ Chief Oko Jumbo duziri otu Manilla Pepple, mana esemokwu dị n'ime ya mebiri ya. Ọ bụ òtù Anna ma ọ bụ Annie Pepple, nke Chief Jubo Jubogha, nke a maara dị ka Ja-Ja na ndị Britain, duziri, megidere ya. Na mgbalị iweghachi udo, ndị Britain kpọghachiri Eze William Dappa ma weghachite ya n'ocheeze n'August 1861, na-achị ruo mgbe ọ nwụrụ na Septemba 1866.

Ọchịchị Mbụ[dezie | dezie ebe o si]

George Pepple ghọrọ eze nọchiri anya nna ya na 30 Septemba 1866, na-ewere aha ọchịchị nke Perekule VII.[1]  Ọ bụ onye Kristian, na n'okwa ya degara Bishọp Crowther akwụkwọ na-enye nkwado ya maka iwebata okpukperechi na Bonny.  Na 21 Eprel 1867, nke Oko Jumbo na ndị isi Manilla Pepple ndị ọzọ kwadoro, o kwuputara na iguana abụghịzi chi dị nsọ nke alaeze ahụ.  Mkpakọrịta ya na Iso Ụzọ Kraịst, bụ́ nke ọtụtụ ndị nabatara ná mmalite maka abamuru ndị ọ na-enye, mere ka e jiri nwayọọ nwayọọ mata ya na ihe ndị Britain na-amasị ma kpata iwe na-arịwanye elu.[2].

Esemokwu dị n'etiti ụlọ Manilla Pepple na Annie Pepple bilitere. Na June 1867 e nwere esemokwu ụbọchị abụọ n'etiti òtù ndị ahụ, nke Eze George jisiri ike kwụsị site n'iyi egwu ịgba ndị ndú égbè. N'afọ 1869, nnukwu agha dị n'etiti òtù abụọ ahụ mere ka Ja-Ja guzobe steeti ọhụrụ nke Opobo, n'ime ime obodo Andoni, na-ewepụ ụfọdụ ahịa mmanụ nkwụ na Bonny. N'abalị iri na isii n'ọnwa Machị afọ 1870, George ji ụgbọ mmiri gaa England, ebe ọ kpọrọ oku ka ndị Britain mee ihe n'ike n'ike, arịrịọ a nabatara. E nyere onye nnọchi anya Britain bụ Livingston ụgbọ mmiri égbè nke o ji gaa n'osimiri ahụ gaa Andoni ma mee ka udo dị.

Na February 1886, e mezuru nkwekọrịta nchekwa n'etiti Bonny na Britain.  E hiwere otu kansụl na-achị achị, e weghachiri Eze George Pepple n'ocheeze ya.  E wedara Oko Jumbo n'ihu ọha, kagburu mmachibido iwu ya na Iso Ụzọ Kraịst ma mesịa bụrụ onye ike na ndọrọ ndọrọ ọchịchị Bonny.[1]  Eze George nwụrụ na Ọktoba 1888, ma ọtụtụ ndị ọchịchị nọchiri ya.[2]  E liri ya n'ebe a na-eli ozu Britain nke Funchal, Madeira.  Ọ bụ ndị ụka Anglican Holy Trinity, Rua Quebra Costa, Funchal na-elekọta ma na-ahụ maka ebe a na-eli ozu taa ma na-enwe ohere ọhaneze kwa ụbọchị.ị.

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]