Jump to content

Henry Tayali

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Henry Tayali
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
mba o sịZambia Dezie
Aha ọmụmụHenry Nkole Tayali Dezie
Aha enyereHenry Dezie
aha ezinụlọ yaTayali Dezie
ụbọchị ọmụmụ ya22 Novemba 1943 Dezie
Ebe ọmụmụSerenje Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya22 Julaị 1987 Dezie
Ebe ọ nwụrụAachen Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaBekee Dezie
Ọrụ ọ na-arụonye na-akpụ ihe ọkpụkpụ, onye ese, printmaker, storyteller, lecturer Dezie
ebe agụmakwụkwọMakerere University, Kunstakademie Düsseldorf, Mpopoma High School Dezie
ikike nwebiisinka dị ka onye okikeỌrụ nwebiisinka chekwara Dezie

 

Henry Nkole Tayali (22 Nọvemba 1943 – 22 Julaị 1987) bụ onye Zambia na-ese ihe n'ọtụtụ asụsụ, ọkpụ akpụ, onye na-ebi akwụkwọ, raconteur na onye nkuzi . [1] A kọwawo ya dị ka onye na-ese ihe kacha ewu ewu na Zambia. [2] [3]

Akụkọ ndụ[dezie | dezie ebe o si]

Ndụ mbido[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ Tayali na 22 November 1943 nye Edward Nkole Tayali (1914-1995) na Esnati Mumba Tayali (née Chola, 1923-1963) na Serenje na British Colony nke Northern Rhodesia (emesịa ghọọ Zambia), obodo dị nso na saịtị ahụ. ihe osise Nsalu nke dị puku afọ iri na abụọ. [4] Nna ya, bụ onye mbụ mụrụ n'ime ụmụ ise, nwetara akwụkwọ mmụta na mahadum South Africa, ma ọ dịghị mgbe ọ nara ya n'ihi na nne ya nwụrụ na mberede, ọ họọrọ ịnọ na-elekọta ụmụnne ya ndị tọrọ ya. Iji kwado ha, nna Tayali si na Northern Rhodesia kwaga ọrụ na Bulawayo na Southern Rhodesia, na-ejedebe na Ngalaba Ụlọ na Ụlọ Ọrụ. </link>[ a chọrọ nkọwa ]

Agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

Henry Tayali na Mahadum Makerere, Kampala, Uganda

Tayali bidoro ịse ihe mgbe ọ nọ n'ụlọ akwụkwọ na Bulawayo na ngwụcha 1950s. Ọ gara ụlọ akwụkwọ sekọndrị na Bulawayo na Mpopoma High School ma n'oge a rụpụtara ọrụ Akara aka . [5] Enwetara ego sitere na ire ihe osise ya na Henry Tayali Painting Fund, nke ndị Trustees na-elekọta gụnyere Eric Gargett na EH Ashton. A ga-ahapụ ego dị na Fund ahụ mgbe Henry nabatara na Mahadum (leekwa [6] ).

Ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

Usòrò:Henry Tayali showing some of his artwork to then Zambian President Kenneth Kaunda, 1972 (Photo of the Times of Zambia page).jpg
Henry Tayali na-egosi ụfọdụ ihe osise ya nye Onye isi ala Zambia Kenneth Kaunda, 1972

Mgbe ezinụlọ ahụ nọ na Bulawayo, Alex Lambeth, onye na-ahụ maka ngalaba ihe gbasara Africa nke Bulawayo City Council, hụrụ talent okike Tayali. Lambeth gbara Tayali ume ịchụso nka dịka ọrụ, wee debanye aha ya na nkuzi nka. Nke a butere ihe ngosi mbụ Henry mere na Bulawayo mgbe ọ dị afọ iri na ise. [3] [7] Ọrụ eserese ya kwụsịrị mgbe nke ahụ gasịrị, na iji agba mmiri, Tayali malitere ịmepụta ọrụ dịgasị iche iche, dị egwu, dị ike dị ka Sunset Road na Destiny . [8] [9] O mekwara ihe ọkpụkpụ - n'etiti ha The Graduate [10] na Mahadum Zambia campus dị na Lusaka, yana enyo silk na osisi, ole na ole n'ime ndị a ka e bipụtara dị ka kaadị ekele ma na-ere site na ụlọ ọrụ mgbasa ozi na ụlọ ahịa akwụkwọ. Tayali mere ihe ngosi na Lusaka, Bulawayo, Aachen, Düsseldorf, London ( Commonwealth Institute, 1983), Alberta, na Toronto nakwa na Zambia, bụ ebe Kenneth Kaunda, onye isi oche mbụ nke Zambia meghere ihe ngosi ole na ole ya. [11] Ejikọtara ya na ndị na-ese ihe, ndị edemede na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, gụnyere Simon na Cynthia Zukas, [12] Andrew Sardanis [13] (onye ihe onwunwe ya na Chaminuka nwere nchịkọta ihe osise na ihe osise Tayali n'etiti ndị ọzọ) na Prọfesọ America Melvin Edwards [14] n'ụlọ. na ná mba ọzọ, ọtụtụ n’ime ha na-aghọ enyi ogologo ndụ. E nwekwara ihe ngosi na nkwado nkwonkwo, dị ka nke Alliance Francaise nyere. [15]

Na-arụ ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

Henry Tayali - Ebe nkiri Obodo n'abalị (ihe osise agba mmiri nke mmalite afọ 1960)
Henry Tayali na nwanne ya nwoke Bright Tayali na ihe ọkpụkpụ mbụ, Roma, Lusaka, 1976

Mgbe ọ bụ nwa okorobịa, Tayali malitere eserese ya site na iji agba mmiri, na-arụ ọrụ nke nkọwa zuru oke, nhụsianya na ịma mma - ihe ngosi ya nke ndị mmadụ n'ụdị nke onye na-ese ihe Renaissance Italian bụ Michelangelo (dịka ọmụmaatụ, agba mmiri ya na US National Archive : lee. Njikọ mpụga n'okpuru) - tupu ịga n'ihu na eserese mmanụ. Eserese ya sitere na ụdị nka mara mma nke ngwụcha 1950s/1960s / mmalite 1970s, ruo ọkara-abstract, site na nke nkịtị, wee banye na minimalism n'oge ọnwụ ya. Ihe osise ya dị iche iche, na-agwakọta ụdị Africa na Western, na-egosipụta mmetụta dị na ndụ ya.

Eserese Tayali dị nha site na obere nha ruo nnukwu mgbidi mgbidi - dịka ọ dị na ụlọ ọrụ nnọchite anya German na Lusaka [16] - na nnukwu akwa akwa nke karịrị mita abụọ n'ogologo ma ọ dịkarịa ala otu mita na ọkara. Ọtụtụ mgbe, ọ na-arụ ọrụ n'otu oge na ihe osise anọ ma ọ bụ karịa mgbe ọ na-aga, na mbipụta na ihe osise dị iche iche n'otu oge ahụ - oge niile na ndabere nke nkuzi na Mahadum, ma ọ bụ na-eme nyocha na mpaghara dị iche iche na nke dịpụrụ adịpụ nke Zambia (ọtụtụ n'ime ha). site n'okporo ụzọ), ma ọ bụ njem mba ụwa.

N'afọ 1989, ihe karịrị ndị nka iri asaa sitere na gburugburu Zambia gbakọrọ na Evelyn Hone College of Applied Arts and Sciences, wee guzobe Zambia National Visual Arts Council (VAC) na nsọpụrụ ya - dịka ọgbakọ mba maka ndị na-ese ihe na Zambia ga-abụ ndị na-ese ihe. Ha kpọrọ isi ụlọ ọrụ ya na Lusaka Showgrounds "The Henry Tayali Visual Art Center". [3] Council nke Visual Arts malitere ọrụ ya na 1991, mana emepere ụlọ ọrụ Visual Arts ka emechara na 1995. Ọ na-akwado asọmpi nka, ihe ngosi, na nzukọ ọmụmụ ihe na ọ bụ otu n'ime ihe a ga-ahụrịrị na sekit ndị njem nlegharị anya Zambia. [17] [18] [19] Ngoma Awards, [20] nke National Arts Council of Zambia na-akwado na-enye "Henry Tayali Award" maka Onye Nkiri Anya Abụọ Kachasị Mma. [21]

Ihe ndetu[dezie | dezie ebe o si]

mmụta na mahadum South Africa, ma ọ dịghị mgbe ọ nara ya n'ihi na nne ya nwụrụ na mberede, ọ họọrọ ịnọ na-elekọta ụmụnne ya ndị tọrọ ya. Iji kwado ha, nna Tayali si na Northern Rhodesia kwaga ọrụ na Bulawayo na Southern Rhodesia, na-ejedebe

  1. Turner (1996). The Dictionary of Art. Grove, 602. ISBN 1-884446-00-0. Retrieved on 22 May 2009. “Tayali.” 
  2. Taylor (2006). Culture and Customs of Zambia. Greenwood Publishing Group, 60. ISBN 978-0-313-33246-3. Retrieved on 22 May 2009. 
  3. 3.0 3.1 3.2 Kaleyi. "The Henry Tayali legacy", Profit, October 1998, pp. 34–35.Kaleyi, Calvin (October 1998). "The Henry Tayali legacy". Profit. pp. 34–35.
  4. Nsalu Cave. Archived from the original on 2012-04-25. Retrieved on 2011-11-11.
  5. The Tale of Two Rescues!. The Zambia Lowdown (2005). Archived from the original on 20 July 2011. Retrieved on 22 May 2009.
  6. Watkin (27 June 2012). A Secret Heritage: Modern Art in Zambia. Retrieved on 23 January 2020.
  7. Henry Tayali. Zambia National Visual Arts Council. Archived from the original on 15 July 2011. Retrieved on 22 May 2009.
  8. "Echoes of Suffering - Zambia's Henry Tayali: An Artist of International Stature", Ndeke - Zambia Airways In-flight Magazine, March 1993, pp. 28–32.
  9. "Henry Tayali", African Sunrise, pp. 43–47.
  10. "The Graduate", Times of Zambia, 3 April 1979, p. 4.
  11. Tembo. "Art Has a bright Future - If Taken Seriously", Times of Zambia, 9 July 1978.
  12. Leib (October 2010). Travel – The Jews of Zambia. San Diego Jewish. Retrieved on 8 October 2014.
  13. Chaminuka: Place on the Hill. Archived from the original on 12 October 2006. Retrieved on 11 June 2009.
  14. Melvin Edwards Biography. Retrieved on 11 June 2009.
  15. Kachingwe. Kala refugees want training opportunities. Times of Zambia. Archived from the original on 25 November 2004. Retrieved on 12 June 2009.
  16. Miko. Visual Voices. Retrieved on 23 January 2020.
  17. Places to Visit - Lusaka. Zambia Tourist Board. Retrieved on 22 May 2009.
  18. THE HENRY TAYALI ART CENTRE. African Digital Art. Archived from the original on 18 October 2014. Retrieved on 8 October 2014.
  19. McIntyre (2008). Zambia: The Bradt Travel Guide. Guidebook. ISBN 978-1-84162-226-2. 
  20. Ngoma awards. National Arts Council of Zambia. Archived from the original on 2009-06-26. Retrieved on 17 July 2009.
  21. Kachingwe. "Annual Ngoma Awards: 10 years later", Times of Zambia. Retrieved on 22 May 2009.

Ọgụgụ ọzọ[dezie | dezie ebe o si]

  • Zukas, Cynthia (1993) (na Bekee). "Henry Tayali: Ntụle ọzọ"
  • Fall, N'Gone na Pivin, Jean Loup (2002) (na Bekee). "Anthology of African Art"
  • Pitcher, Gemma; Andrew, Devid; Armstrong, Kate; Bainbridge, James; Bewer, Tim na Carillet, Jean-Bernard (2007) (na Bekee). "Africa"

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]