Ike (mmekọrịta na ndọrọ ndọrọ ọchịchị)
| obere ụdị nke | power  |
|---|---|
| ihu nke | authority |
| nwere mmetụta | iron law of oligarchy |
| mụrụ ya | sociology, political sociology, political science |
| ndị ji ya eme ihe | governing body |
| megidere nke | impotence |
. [1]Na Broka nsogbu na eze na ndị agha, ike bụ ndị ogbenye nke ike nke na-egosi ike, omume, ihe, ma ọ bụ omume nke ndị na-eme ihe nkiri. [1] Ike ihe ezo aka na iyi egwu ma ọ bụ iji ike ( mmanye ) otu onye na-eme ihe megide ibe ya, mana ọrụ ike tinye ya n'ụzọ dị iche iche (aka ụlọ ọrụ). [1] [2] Ike see ike were ụdị nhazi, dịka ọ na-enye ndị na-eme ihe nkiri iwu n'ihe gbasara ibe ha (dị ka akwụkwọ dị n'etiti nna ukwu na onye ohu, onye nwe ụlọ na ndị ikwu ha, onye ọrụ na ndị ọrụ ha, nne na nna, onye ikike ikike ọchịchị na ndị na-eme aka ha, wdg), na ụdị iwu, dị ka edemede na edemede nwere ike ụfọdụ omume na otu ụfọdụ ndị ọzọ. [1]
A na-eke okwu ikike eme ihe maka ike nke a na-ewere dị ka ihe ziri ezi ma ọ bụ nke ọha mmadụ site na nhazi ọha . Enwere ike ịhụ ike dị ka ihe nri ma ọ bụ na- ike ezi ; Otú ọ dị, a mmetụta ịhụ ike dị ka ihe dị mma na dị ka ihe e ketara ma ọ bụ nye ya maka imezu mmetụta nke ga-enyere aka, adiga, na inye ndị ọzọ ike.
Ntọala ise nke ike[dezie | dezie ebe o si]
N'ime mkpa ihe dị ugbu a (1959), [1] ndị ọkà n'akparam mmadụ bụ John RP French na Bertram Raven akwụkwọ nri nke isi ihe nke ike iji ka egwu egwu si arụ ọrụ (ma ọ bụ na-enweghị arụ ọrụ) na otu ndị.
Dị ka French na Raven si kwuo, a ike ike dị iche na ụgbọ n'ụzọ ndị a: ike bụ izi ahụ nke na-egosi na nyere e, AB, nke na-eme ka àmà nke A n'elu B na -eme ka nti A mmetụta na B yiri ka. . Atụụrụ ya ụzọ, ike bụ fundamentally ikwu; ọ dabere na kapịrị ọnụ A na B nke ọ bleba na-emetụta ha ma elele B maka mmalite dị na A nke ga- akpali B atụgharị n'ụzọ A si zubere. A ga-esetịpụ na 'ndabere' ma ọ bụ nchikota nke ntọala ike dabara adaba na iji rụpụta njirimara. Ise na isi ike na-ọzọ ezi nwere ike inwe ike ndị a na-ịkọ anya ya, mgbata ike nke A.
. French na Raven na-arụ ụka na e nwere ụdị ise dị iche ama nke ike ndị a, na-ụghị ụdị ndị ọzọ. Edebere ntọala ndị ọzọ, saịtị site na Gareth Morgan n' akwụkwọ 1986 ya, Images of Organization . [1]
Ike ziri ezi[dezie | dezie ebe o si]
A na-akpọkwa "ikike ọnọdụ", ikike ezi bụ ikike nke mmadụ n'ihi ọnọdụ ikwu na ọrụ nke onye na-ejide ọnọdụ n'ime otu. Ikike ziri ezi bụ ikike a na-enyefe n'aka onye na-ejide ụlọ ahụ. A na-azụ ya na mgba dị iche iche nke ike, dị ka uwe, aha, ma ọ bụ anụ ahụ dị egwu.
N'okwu dị mfe, akwụkwọ ike ike dị ka elu ma ọ bụ ala . Site na ike ala, ndị isi ụlọ ọrụ na-emetụta ndị nọ n'okpuru iji akwụkwọ akwụkwọ. Mgbe ụlọ ọrụ ike elu, ndị nọ n'okpuru na-emetụta nke onye ndu ha ma ọ bụ ndị isi ha.
Ike nrụtụ aka bụ ike ma ọ bụ ikike nke ndị mmadụ n'otu n'otu iji dọta ndị ọzọ na wulite ekele obi . Ọ na dabere amara na nka nke onye na-achị ya. Enwere ike inwe inwe na ndị mmadụ n'ihi otu ụzọ onwe onye,mpaka a na-ahụ ụzọ maka ọkọlọtọ ndị na ibe ya. N'ebe a, onye nọ n'okpuru na-achọ ndọrọ ndọrọ onwe onye ndị a ma na-enye afọ ojuju site n'ịbụ onye na-eso ụzọ a nabatara. Ịhụ mba n'anya na ịhụ mba n'anya na-adabere n'ụdị ike na-ama atụ. Dị ka ihe atụ, ndị agha na-alụ agha iji chebe obodo. Nke a bụ ike doro anya nke abụọ ma ọ kacha dị ike. Ndị mgbasa ozi ejirila ike nrụtụ aka nke ọnụ ọgụgụ egwuregwu maka nkwado nkwado, dịka ọmụmaatụ. Mmasị egwuregwu nke egwuregwu chere na ọ na-eduga na nke nke nkwado ahụ, n'agbanyeghị na onye ahụ nwere ike inwe obere obere obi n'egwuregwu egwuregwu. [1] Enwere ike ime ihe ike mgbe onye a masịrị ma na-Monson iguzosi ike n'ezi ihe na-eme aka ɔtɔ bilitere n' ,-etinye na-etinye ya n' taimakawa iji uru onwe ya n'ihi ozi otu. Ikike nrụtụ aka bụ ihe na-achọ Nchebe Nchebe ya na-ama oke maka onye ndu ogologo ndụ na njikere. Otú ọ dị, mgbe eji agwa ya na isi iyi ndị ọzọ nke ike, ọ inyere mmadụ aka inwe nnukwu ihe ịga nke ọma.
Ikike ndị chere bụ ike mmadụ na-enweta site na nka ma ọ bụ nka nke onye ahụ mkpa na ihe ahụ maka nka na nka ndị ahụ. N'akpa ka ndị ọzọ, ụdị ike a na-ese nke ukwuu ma na-ejedebe na mpaghara ebe a ịkpa àgwà na iru eru. Mgbe ha nwere ihe na-akpa na nkà ndị na-enyere ha aka ọchịchị ikike, na-atụ aro ihe, jiri akara siri ike mee ihe, na n'ozuzu ndị ọzọ, mgbe ahụ ndị mmadụ na-ege ha ntĩ. Mgbe ndị mmadụ n'otu n'otu n'aka nka, ndị mmadụ na- jawaabtakarị ha obi ma kwanyere ihe ha na-ekwu ihe. Dị ka ndị dị n'ihe gbasara isiokwu, echiche ha ga-aba uru uru, ndị ọzọ ga-elegara ha anya maka idu ndú na mpaghara ahụ.
Ike nkwụghachi ụgwọ na-adabere n'ikike nke onye na-eji ike inye ugwo ọrụ bara uru; ọ na-ezo aka n'ókè nke onye ahụ nwere ike inye ndị ọrụ ozi n'ụdị ụfọdụ, dị ka uru, oge ezumike, nkwalite, ma ọ bụ onyinye nke ma ọ bụ ọrụ. Ike a doro anya, mana ọ naghị arụ ọrụ ma ọ bụrụ na emegbu ya. Ndị na-eji ikike iwere eme ihe n'ụzọ na- USB ezi nwere ike onye na-ama jijiji ma ọ bụ baara ha mba maka ụmụaka na-azụ ma ọ bụ 'na-eme ihe ngwa ngwa'. Ọ bụrụ na ndị ọzọ na-atụ anya na a ga- echere maka ime ihe mmetụta, ọ ga-abụ na ha ga-eme ya. Nsogbu na ndabere nke ike a bụ na onye na- nnaghachi-azụ nwere ike ọ-eji enwe ike ፈልጉ ọrụ. Ndị nkọwa na-abụghị enwe njikwa oke maka nke na-egosi, na ndị njikwa enwe mmetụta ike omume niile na iche; Charles onye isi ụlọ ọrụ ikike site na ndị isi ụlọ ọrụ maka omume ụfọdụ. Mgbe mmadụ na-eji elele ọrụ dịnụ ma ọ bụ paying ọrụ ya akara uru nke ọma maka ndị ọzọ, ike ha na-enwebe. Otu n'ime nkụda nke ike iji ọrụ bụ na ha na-achọkarị ibu ibu oge ọ ALA ma ọ bụrụ na ha ga-enwe otu ike mkpali. icon mgbe ahụ, ọ bụrụ na a na-enye ọrụ ugboro ugboro, ndị mmadụ nwere ike inwe afọ ojuju site na-arụ ọrụ ọ na-efunahụ ihie ya.
. [2]Ike mmanye bụ ụgbọ mmiri na-adịghị mma. Ọ ikike ikike ibugharị ma ọ bụ jide ọrụ ndị ọzọ. Ọchịchọ maka ọrụ dị oké ọnụ ahịa ma ọ bụ egwu nke ịbụ ndị e ji chie ha nwere ike hụ na nrubeisi nke ndị n'okpuruokpuru na-erubere isi. Ike mmanye na-ahụ ụdị ike mgbapụta ìhè ma ọ dị ike ree, ebe ọ na-ewulite iwe na n'ibu site n'aka ndị na-ahụ ya. Ihe iyi egwu na bụ ngwa mmanye a na-eme ihe. Na-ekwu ma ọ bụ na-eyi egwu na a ga- phopụ mmadụ, wetu ya ala, jụ ya ihe ndina, ma ọ bụ nye ọrụ na-enweghị mma - ndị nwere ike nke iji ike mmanye. Iji ike mmanye eme ihe n'iche ebe ka mma na nhazi nhazi, na ngwaahịa n'ụdị ike ndị a naanị ga-eme ka ọ bụrụ ezigbo onye ndu, nke dara ogbenye. Nke a bụ ụdị ike a na-ama na ụlọ ọrụ ejiji site na ijikọta ike ziri ezi; A na-akpọ ya na akwụkwọ ndị ụlọ ọrụ dị ka "ịma mma nke nchọpụta na nrigbu
- Ike dị ka nghọta : Ike bụ nghọta n'echiche na ụfọdụ ndị nwere ike inwe ikike ebumnobi ma ka nwere nsogbu na-emetụta ndị ọzọ. Ndị na-eji akara ike ma na-eme ihe ike na nke ọma na-abụkarị ndị ọzọ na-ahụta dị ka ndị siri ike. Ụfọdụ ndị mmadụ na-enwe mmetụta n'agbanyeghị na ha anaghị eji akparamagwa ike eme ihe nke ọma.
- Ike dị ka echiche mmekọrịta : Ike dị na mmekọrịta. Ihe na-esekarị okwu ebe a bụ ókè ike mmadụ nwere ma e jiri ya tụnyere ibe ya. Ndị mmekọ na mmekọrịta chiri anya na nke na-eju afọ na-emetụtakarị ibe ha n'oge dị iche iche n'ọgbọ dị iche iche.
- Ike dị ka ihe dabere na akụrụngwa : Ike na-anọchi anya mgba maka akụrụngwa. Ka akụ na ụba dị ụkọ na ọnụ ahịa, ka ike na-agbasi ike na ogologo oge. Echiche ụkọ ahụ na-egosi na ndị mmadụ nwere ike kachasị mgbe ihe onwunwe ha nwere siri ike ịbịa ma ọ bụ na-achọsi ike. Agbanyeghị, akụrụngwa ụkọ na-eduga n'ike naanị ma ọ bụrụ na ejiri ha kpọrọ ihe n'ime mmekọrịta.
- Ụkpụrụ nke mmasị kacha nta na ike ịdabere : Onye nwere obere ihe na-efunahụ nwere ike dị ukwuu na mmekọrịta ahụ. Ikike ịdabere na-egosi na ndị na-adabere na mmekọrịta ha ma ọ bụ onye òtù ọlụlụ ha adịchaghị ike, karịsịa ma ọ bụrụ na ha maara na onye òtù ọlụlụ ha enweghị ntụkwasị obi ma nwee ike ịhapụ ha. Dị ka echiche nke ịdabere na ya, àgwà ndị ọzọ na-ezo aka na ụdị mmekọrịta na ohere ndị mmadụ nwere ike inwe ma ọ bụrụ na ha anọghị na mmekọrịta ha ugbu a. Ụkpụrụ nke mmasị kacha nta na-egosi na ọ bụrụ na ọdịiche dị n'ịdị ike nke mmetụta dị mma n'etiti ndị mmekọ, onye mmekọ nke na-eche na ọ kachasị mma bụ ike na-adịghị mma. Enwere mmekọrịta na-agbanwe agbanwe n'etiti mmasị na mmekọrịta yana ogo ike mmekọrịta.
- Ike dị ka enyere ma ọ bụ gbanyụọ : Ike nwere ike ịme ma ọ bụ gbanyụọ. Nnyocha </link> egosila na ndị mmadụ na-enwekarị mmetụta na-adịgide adịgide n'ebe ndị ọzọ nọ mgbe ha na-eme omume na-achịkwa nke na-egosipụta nkà mmekọrịta ọha na eze kama iyi egwu . Ike onwe onye na-echebe megide nrụgide na oke mmetụta nke ndị ọzọ na/ma ọ bụ nrụgide ọnọdụ. Ndị mmadụ na-ekwurịta okwu site na ntụkwasị obi onwe ha na nkwuwa okwu, omume ndị mejupụtara na-enwekarị ihe ịga nke ọma n'imezu ebumnuche ha na ịnọgide na-enwe ezi mmekọrịta. Ike nwere ike imebi mgbe ọ na-eduga n'ụdị nkwurịta okwu na-emebi emebi. Nke a nwere ike ibute mmetụta na-akụda mmụọ, ebe onye na-adịchaghị ike na-enwekarị oge ikwusa enweghị afọ ojuju, yana usoro ndọrọ ndọrọ ọchịchị, nke bụ mgbe otu onye na-achọ ihe ma onye nke ọzọ na-agbachitere ma wepụ (Mawasha, 2006). Mmetụta abụọ a nwere nsonaazụ ọjọọ maka afọ ojuju mmekọrịta.
- Ike dị ka ikike : Ụkpụrụ ikike na-ekwu na onye mmekọ nwere ike karịa nwere ike ime ma mebie iwu. Ndị dị ike nwere ike imebi ụkpụrụ, mebie iwu mmekọrịta, ma jikwaa mmekọrịta na-enweghị ntaramahụhụ dị ka ndị na-enweghị ike. Omume ndị a nwere ike ime ka ntụkwasị obi onye dị ike sie ike. Na mgbakwunye, onye ka ike nwere ikike ijikwa ma mkparịta ụka ọnụ na nke enweghị ọnụ. Ha nwere ike ịmalite mkparịta ụka, gbanwee isiokwu, kwụsịtụ ndị ọzọ, malite imetụ aka, ma kwụsị mkparịta ụka n'ụzọ dị mfe karịa ndị na-adịghị ike. (Lee okwu nke ịchịisi .)
- ↑ Barnett (2005). "Power in International Politics". International Organization 59 (1): 39–75. DOI:10.1017/S0020818305050010. ISSN 0020-8183.
- ↑ Marsh. "Chanel shoes, but no salary: How one woman exposed the scandal of the French fashion industry", The Guardian, 2 September 2018. Retrieved on 5 September 2018.