Ngai

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

Ngai (nke a na-akpọkwa Múrungu ma ọ bụ Enkai) bụ Chineke Kasị Elu na ime mmụọ nke Kikuyu (ma ọ bụ Gikuyu) na ndị Embu, Meru na Kamba nke Kenya, na Ndị Maasai nke Kenya na Tanzania.[1]Na but onye okie nke uwa na ihe Nile di na ya. Ana akpo ya chukwu nwere Ike Nile, Kikuya, Embu, meru, Kamba na Maasai nke Kenya na efe Ngai ihe Mt.Kirinyaga(mount Kenya) mgbe ana ekpe ekpere na eji ewu atu aja na osisi mugumo. Ihe obula nwere Ike ibite aja nke gunyere oge nnukw mmiri, oge nnukw u Oria, oge Iko ihe na ibo ihe nakwa oge ndu mmadu nke gunyere omumu , alumdi na nwunye maobu onwu.]

Ngai na Kikuyu, Embu, Meru na Kamba Ofufe[dezie | dezie ebe o si]

A na-akpọkarị Ngai "Mwene Nyaga", nke pụtara "Onye nwe Ìhè Na-egbuke egbuke". Onye Kenya na-amụ banyere ụmụ mmadụ, onye mechara bụrụ onye isi ala, Jomo Kenyata kwuru na: "N'ekpere na àjà, ndị Gikuyu na-akpọ Ngai Mwene-Nyaga (onye nwere ìhè)." Ọ gara n'ihu dee na: "A na-ejikọta aha a na K__yue____yue____iue____y (aha Gikuyu maka Ugwu Kenya), nke pụtara: Ihe nwere ìhè, ma ọ bụ ugwu nke ìhè.[2][3]

Dị ka akụkọ ifo okike nke Kikuyu si kwuo, Ngai kere mmadụ, nwoke mbụ a na-akpọ Gikuyu, na nwanyị mbụ a na'akpọ Mumbi. Ngai mepụtara ugwu "Dị ka ebe izu ike ya mgbe ọ na-eme njem nlegharị anya na dị ka ihe ịrịba ama nke ihe ịtụnanya ya. " [4] Gikuyu na fu na-amụ ụmụ nwanyị itoolu bụ ndị ghọrọ mmalite nke agbụrụ 9 nke ndị Kikuyu. "Aha ndị isi agbụrụ bụ: (1) Acheera; (2) Agachikũ; (3) Airimũ; (4) Ambýi; (5) Ang__wol____wol____wol__; (6) Anjirũ; (7) Angýi; (8) Ethaga; (9) Azy.[1][4]

Maka ndị Maasai, Ngai (nke a na-akpọkwa Engai ma ọ bụ Enkai) bụ Onye Okike Kasị Elu, nke nwere ụkpụrụ nwoke na nke nwanyị.[5] Ndị Maasai na-ezo aka n'ebe obibi mbụ nke Ngai dị ka "Ol Doinyo Lengai" nke pụtara n'ụzọ nkịtị "Ugwu Chineke", nke ha kwenyere na ọ dị na Northern Tanzania.[1]

Ngai ma ọ bụ aha Enkai bụ otu ihe maka "Mmiri ozuzo".

N'okpukpe Maasai, Laibon (ọtụtụ: Laiboni) na-arịọ arịrịọ n'etiti ụwa nke ndị dị ndụ na Onye Okike. Ha bụ ndị isi nchụàjà na ndị dibịa afa nke ndị Maasai. Na mgbakwunye na ịhazi na iduzi emume okpukpe - gụnyere ịchụ àjà na ịṅụ mmanya, ha na-agwọkwa ndị dị ndụ, n'ụzọ anụ ahụ na n'ụzọ ime mmụọ.

  1. Kenyata (1938), pp. 22-23, 41, 233
  2. Kenyata, Jomo, Facing Mount Kenya, "The Conception of a Deity", (introduction by B. Malinowski) originally published by Martin Secker & Warburg LTD, (1938), [in] South African History Online, pp. 233-234 (PDF: pp. 261-262), (Retrieved 5 April 2019)
  3. Kenyata, Jomo, 'Facing Mount Kenya, (chapter: "The Conception of a Deity") [in] Ben-Jochannan, Yosef, African Origins of the Major "Western Religions", Black Classic Press (reprint, 1991), Àtụ:ISBN pp. 42-49, (Retrieved 5 April 2019)
  4. 4.0 4.1 Kenyatta (1965). Facing Mt. Kenya, 2nd, Vintage Books. ISBN 0-394-70210-7. 
  5. Kpọpụta njehie: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Asante and Mazama p. 427