T. O. S. Benson
| ụdịekere | nwoke  |
|---|---|
| mba o sị | Naijiria |
| Aha enyere | Theophilus |
| aha ezinụlọ ya | Benson |
| Ụbọchị ọmụmụ ya | 23 Julaị 1917 |
| Ebe ọmụmụ | Ikorodu |
| Ụbọchị ọnwụ ya | 13 Febụwarị 2008 |
| Ebe ọ nwụrụ | Ikoyi |
| Dị/nwunye | Opral Benson |
| Ọrụ ọ na-arụ | onye ọka iwu, Onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị |
| ebe agụmakwụkwọ | CMS Grammar School, Lagos |
Chief Theophilus Owolabi Shobowale Benson // ⓘ</link> , SAN (23 Julaị 1917 – 13 Febrụwarị 2008) bụ onye ọkaiwu Naijiria nke ụlọ otu n'ime ndị aghandọrọ ndị Yoruba a ma ama n'oge butere akwụkwọ onwe Naijiria na 1960 Ọ jere ozi dị ka onye minista-ahụ maka mgbasa ozi, mgbasa ozi na omenala na-ajụ mbụ mbụ onwe mgbasa. A bụ́ nne Benson n'ahụ ruo ruo ọtụtụ ọnwa ka mpụ agha mbụ nke 1966 nri. Ọ la dị iche iche dị ka onye ọka iwu, a matara ya dị ka onye isi ndị Yoruba a ma ama.
Afọ mbụ[dezie | dezie ebe o si]
Theophilus Owolabi Shobowale Benson njikwa na 23 Julaị 1917 na Ikorodu, ọ gara ụlọ akwụkwọ praịmarị CMS na Agboyi Island Lagos. A misalin ya n' dị iche. [1] Ọ bụ onye Yoruba . [2] Nwanne ya nwoke nke obere bụ onye na-egwu egwu n'ahụ Bobby Benson . Ọ gara ụlọ akwụkwọ Grammar CMS, Lagos . [3] Mgbe ọ dị afọ iri abụọ, ọ sonyeere ndị ọrụ kọstọm. Na 1943 ọ kwagara London, ebe ọ ike iwu na Lincoln's Inn wee edi ya n'ihe ike na 1947. N'afọ ahụ ọ la aghọ Naijiria wee sonye na National Council of Nigeria and Cameroons (NCNC). [1] Ọ nwanne ya nwoke nke nta, Bobby, bụ onye na-agba ọsọ otu egwuregwu ihe nkiri. O chere na otu a kwesịrị inwe otu egwu egwu, na 1948 aghara otu egwu egwu a na-akpọkarị "Jam-Session Orchestra". [4] Ọ bụkwa nna nna Babajimi Benson bụ onye otu ụlọ omebe iwu etiti Naijiria.
Ọchịchị tupu nnwere onwe[dezie | dezie ebe o si]
. [5]N'afọ 1950 ka a mgbaàmà Benson ka ọ bụrụ Lagos Town Council, ma ike bụrụ osote onye isi obodo Lagos. [1] Benson ji na-ekiri ihe ịga nke ọma ụzọ ndị ya site na nkwado nke cosmopolitan electorate nke Lagos. [2] Na mbụ aka nke 1951, a mgbaàmà Benson ka ọ bụrụ otu n'ime ndị NCNC ga-azọ oche ise nke Lagos na ụlọ ụgbọ omebe iwu Western, ndị ọzọ bụ Nnamdi Azikiwe, Adeleke Adedoyin, AB Olorunnimbe na onye na- ahụ maka ụlọ ọrụ HP Adebola. Ndị mmeri ise ahụ na-emeri ndị iro ha ngwa ngwa site na Action Group . Benson nta onye isi obodo na NCNC
. [9]Benson so na ogbako gbasara iwu na London na 1953, 1957, 1958 na 1960 nke butere akwụkwọ onwe Naijiria na 1960. A ule ya n'ọkwa dị iche iche n'elu ikpo okwu NCNC n'etiti 1950 na 1959. [1] N 'afọ 1954–55 Benson bụ onye isi oche kọmitii Òtù Na-ahụ Maka Ọdịda akwụkwọ. [2] Na May 1957 ọ bụ onye nwe ego nke mba nke NCNC. O so Nnamdi Azikiwe, Premier nke Eastern Nigeria na President nke NCNC, na London maka Nigeria Constitutional Conference na Lancaster House . [6] N'afọ 1958, ọ bụ ike gbasara ego mba na onye so na kọmitii Strategic NCNC. [7] Ọ bụkwa onye isi NCNC na ụlọ omebe iwu na onye isi oche ngalaba Lagos. [8] N'afọ 1959, ọ bụ onye isi oche kọmitii na-arụ ọrụ n'Ebe Ọdịda ụdị, ebe a na-anwụ ka ọ nọchie Salami Agbaje, ma gbazie dị n'etiti otu Adeoye Adisa na Agbaje na NCNC. Ọ na-akpa otu Agbaje, nke mere ka ndị Adisa hapụ NCNC wee zọọ ndị n'onwe ha.
A họpụtara Benson ọzọ ka ọ bụrụ Ụlọ ndị nnọchiteanya na ntuli aka gọọmenti etiti 1959. A mara mmeri ya n'ihi na ọ hapụghị ụlọ ọrụ ya n'okpuru Crown tupu ya agbaa ntuli aka. Ụlọ ikpe dị elu nke Lagos kagburu ntuli aka ahụ na nke a, mana Ụlọikpe Kasị Elu nke Federal kagburu mkpebi ikpe mkpegharị. [10] Emepụtara Ministri Ozi na 1959, yana Benson dịka onye ozi mbụ. [11]
Mgbe nnwere onwe[dezie | dezie ebe o si]
[12]Benson iferi onye ozi etiti na aha mbụ mgbe edemede onwe (1 October 1960). [5] Ozi mgbasa ozi akwụkwọ akụkọ Nigerian Handbook na Nigerian Magazine, akwụkwọ ndị nyere ozi gbasara ahụ mgbe akwụkwọ onwe. [11] Benson bụ onye na-ebute ụzọ guzobe Voice of Nigeria (VON). [1] A na-eji na ebe zie ozi redio na e kwesịrị ime ka ihe ndị a na-enweta na akwụkwọ onwe dị n’otu, na-arrị elu elu nkewa . [11] KO Mbadiwe, Minista nke ụgbọ elu site na March 1964 ruo March 1965, mere ihe ngosi ọ ngosi "Operation Fantastic" iji mee mmemme nraranye nke ụgbọ elu si Lagos na New York na October 1964. Ọ dị njikere ike ndị na-agba. orin na ndị na-akụ ọkpọ na ụgbọ elu mbụ. Ha mere n'ebe dị iche iche na US na nnukwu ihe ịga nke ọma. Nke a ọchịchọ na-ese okwu. Benson katọrọ ihe ngosi a ebe ọ bụ na ozi ya kwesịrị ijikwa mbupụ omenala Naijiria. Ọ bụghị ruo 1972 ka e mere okwu ahụ.
N'ime 1960s Western NCNC gbawara n'etiti imekọ ihe ọnụ na United Progressive Party (UPP) ma ọ bụ Action Group. Isi okwu a bụ ka ndị Yoruba kwe mmetụtara na ndị Hausa ma ọ bụ ndị Ibo. [13] Esemokwu dị n'etiti ụdị gara n'ihu na- ebelata. Náafọ afọ 1964, akwụkwọ ndị akwụkwọ ndị ahụ n’ebubo ụmụaka ndị agha agha si n’agbụrụ dị iche iche na-ekwu na ha na-adị ndị nke ụdị ha. Benson, onye mgbandọrọ uzo ndị Yoruba bụ isi, osote onye isi oche NCNC na minista na-ahụ maka mgbasa ozi, bụ ndị otu Igbo steeti wakporo ya. [14] N'ihe na-eru nso na ọhụrụ 1964, ndị NCNC dị na Legọs kagburu ihe Benson amụ wee họpụta ha anɔ ndị ga-azọ ọkwa ya site na mbụaka na ngalaba aka. Otu onye Igbo meri Benson n'ụzọ dị mfe, otu ahụ jụkwara ugboro Benson. Ọ gbahapụrụ na NCNC ịzọ ọkwa dị ka onye nweere onwe ya, [15] wee merie nhọpụta ahụ nke ọma n'ebe ndị Igbo NCNC na-anya ya.
. [17]Mgbe ha weghaara ndị Naijiria na-adị January 1966, ndị agha nyere iwu ka ijidere ya, na March 1966 maka "chekwa obodo" ndị isi aso-30 sitere na ndịda. A kpọchiri Benson, KO Mbadiwe na MN Ugochuku n'Alagbon, wee bufee ya n'ima Ikoyi . Na mbụ, e jidere ndị ikom atọ ahụ n'otu ọnụ ụlọ na- mama ụlọ mposi, a naghị ekwe ka ndị ọbịa bịa. [16] Mgbe e hụrụ General Ironsi kwere ka emeziwanye ọnọdụ njide ndị nlekọta. A tọhapụrụ ha na 2 Ọgọst 1966, ụbọchị anọ mgbe agha nke abụọ gachara
1]Zoo onye ọkaiwu, Benson ikpe Senior Advocate of Nigeria (SAN). [1]Ọ onye isi ndị Yoruba a ma ama; ọ bụ ebe na ọ bụ onye Ikorodu, ọ na-ejide ọkwa eze nke Baba Oba nke Lagos. [18] N'ajụjụ ọnụ 1990 Benson kwuru na nkwado nke onye ndu site na ntụgharị maka State Council of Traditional Rulers and Chiefs. [19] TOS Benson nwụrụ na 13 February 2008 mgbe ọ dị afọ 90 n'iche ya na Ikoyi, Lagos.Àtụ:Notes