Asụsụ Zande
| obere ụdị nke | Zande  |
|---|---|
| mba/obodo | Democratic Republic of the Congo, Republic of the Congo, Sudan, Central African Republic, South Sudan |
| ụmụ amaala ka | Bas-Uele, Haut-Uele, Haut-Mbomou Prefecture, Mbomou Prefecture |
| nhazi ọnọdụ | 4°37′12″N 26°43′12″E |
| ụdị asụsụ | subject–verb–object |
| usoro ederede | Latin script |
| Ọkwa asụsụ Ethnologue | 5 Na-etolite |
Asụsụ Zande bụ ọkara asụsụ iri na abụọ nwere njikọ chiri anya nke Central African Republic, Democratic Republic of the Congo, na South Sudan. Asụsụ a kacha nwee ọnụ ọgụgụ mmadụ bụ Zande n'onwe ya, nke nwere ihe karịrị otu nde ndị na-asụ ya.
Asụsụ
[dezie | dezie ebe o si]Site na Boyd (1988), usoro ezinụlọ ahụ dị ka ndị a: [1]
Nchịkọta
[dezie | dezie ebe o si][2] na-agụnye Zande n'etiti Asụsụ Ubangian, ọ bụ ezie na Moñino (2010) anaghị agbakọta ya n'ime asụsụ Ubangian. Ọ bụghị ihe doro anya ma ọ bụrụ na ọ bụ onye otu ezinụlọ Niger-Congo, ma ọ bụ ebe ọ nwere ike ịnọ n'ezinụlọ ahụ.
Ọdịdị
[dezie | dezie ebe o si]Okwu Okwu
[dezie | dezie ebe o si]Ngwaa [3]-agbanwekarị oge site na ịgbakwunye akara oge kwekọrọ. Dị ka ihe atụ:
- mi na manga = Ana m eme (ihe ịrịba ama, ihe enyemaka ụlọ nsọ)
- mi a manga = M na-eme (ihe ịrịba ama, ihe enyemaka ụlọ nsọ)
[4] wezụga nke ahụ, ngwaa ahụ agaghị agbanwe na aha ha. Dị ka ihe atụ
- mi na manga = Ana m eme
- mo na manga = Ị na-eme
- ko na manga = Ọ na-eme
- ani na manga = Anyị na-eme
- oni na manga = Ị na-eme
- i na manga = Ha na-eme
Adjective
[dezie | dezie ebe o si]Asụsụ Zande nwere adjectives. [5] na-etinye adjectives mgbe niile n'azụ okwu ha na-agbanwe.
Ihe Ndị Dị Mkpa
[dezie | dezie ebe o si][6] na-emekarị ọtụtụ aha n'asụsụ Zande site na ịgbakwunye "a" n'ihu otu aha. Dị ka ihe atụ:
Ọnụ ọgụgụ ahụ
[dezie | dezie ebe o si]Zande nwere usoro dị oke ọnụ ọgụgụ, ọ dịghị mgbe ọ gafere ọnụọgụ 20 na 40. Ọtụtụ mgbe ndị Zande na-agụ site na ịgụta mkpịsị aka na mkpịsị ụkwụ. Ya mere, mgbe a gụrụ ọnụ ọgụgụ karịrị iri abụọ, onye ọzọ ga-agụta ọnụ ọgụgụ ahụ karịrị iri abụọ na ihe ndị ọzọ. [7] mere, ọnụọgụ niile karịrị iri abụọ ma ọ bụ karịa iri abụghị ọnụọgụ dị iche iche kama a na-akọwa ha n'ahịrịokwu.
Usoro nke 1-5
[dezie | dezie ebe o si]sa=1 ue=2 biata=3 biama=4 bisue=5
Edensibia
[dezie | dezie ebe o si]ọnụ ọgụgụ karịrị iri abụọ, onye ọzọ ga-agụta ọnụ ọgụgụ ahụ karịrị iri abụọ na ihe ndị ọzọ. mere, ọnụọgụ
- ↑ Zandic. Glottolog 4.3 (2020).
- ↑ Moñino Y., The position of Gbaya-Manza-Ngbaka group among the Niger-Congo languages // Genealogical classification in Africa beyond Greenberg. - Berlin: Humboldt Universität, 2010 February 21–22
- ↑ Gore (1926). A Zande Grammar (in English). London: The Sheldon Press, 47.
- ↑ Gore (1926). A Zande Grammar (in English). London: The Sheldon Press, 9.
- ↑ Gore (1926). A Zande Grammar (in English). London: The Sheldon Press, 35-38.
- ↑ Gore (1926). A Zande Grammar (in English). London: The Sheldon Press, 23.
- ↑ Gore (1926). A Zande Grammar (in English). London: The Sheldon Press, 43-44.