Echiche dị mfe nke ịgụ ihe

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

 

Echiche dị mfe nke ịgụ ihe bụ echiche sayensị na ikike nwa akwụkwọ nwere ịghọta okwu edere na-adabere n'otú ha si ada (ịkọwa) okwu ma ghọta ihe okwu ndị ahụ pụtara. N'ụzọ doro anya, enwere ike ịkọwa nghọta ha na-agụ site n'ịbawanye nkà ha n'ịkọwa okwu ndị e dere site na ikike ha ịghọta ihe okwu ndị ahụ pụtara. A na-egosipụta ya na usoro a:

Nkọwapụta (D) x (Okwu) Nkọwa Asụsụ (LC) = Nkọwa Ịgụ Ihe (RC) [1]

Akụkụ nke usoro a bụ:

(D) Decoding: ikike nke nwa akwụkwọ iji nụ ma ọ bụ kọwaa okwu ndị edere site na iji ụkpụrụ nke phonics (dịka /k - æ - t/= cat).
(LC) asụsụ (ige ntị) nghọta: ikike nwa akwụkwọ nwere ịghọta ihe okwu ndị ahụ pụtara (dị ka a ga-asị na a gwara ha n'olu dara ụda).
(RC) Nghọta ịgụ: ikike nwa akwụkwọ nwere ịghọta ihe okwu ndị edere pụtara.

Iji doo anya, enwere ike ime ihe a niile mgbe ị na-agụ ihe n'olu.

Usoro a na-ekwusi ike na ihe ndị a:

  • Ọ bụrụ na ụmụ akwụkwọ nwere ike ịkọwa (ya bụ, ụda) okwu ahụ n'ụzọ ziri ezi (ya mere ha nwere ezi uche) ma ghọta ihe okwu ndị ahụ pụtara, ha ga-enwe ike ịghọta okwu ndị edere (ya bụ nghọta ịgụ).
  • Ọ bụrụ na ụmụ akwụkwọ nwere ike ịkọwa okwu ahụ n'ụzọ ziri ezi, mana ha aghọtaghị ihe okwu ahụ pụtara, ha agaghị enwe nghọta ịgụ ihe. (dịka onye na-agụ akwụkwọ nke nwere ike ịkọwa okwu ahụ bụ "etymology" mana ọ maghị ihe ọ pụtara, agaghị enweta nghọta ịgụ.)
  • Ọ bụrụ na ụmụ akwụkwọ enweghị ike ịkọwa okwu ndị ahụ n'ụzọ ziri ezi, ma ha ghọtara ihe okwu ndị ahụ pụtara, ha agaghị enwe nghọta ịgụ ihe. (dịka onye na-agụ akwụkwọ nke maara ihe tyrannosaurus rex bụ, mana ọ pụghị ịkọwa okwu, agaghị enweta nghọta ịgụ.)

Ọ bụ ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ bụ Philip Gough na William Tunmer kọwara echiche dị mfe nke ịgụ ihe na 1986 ma Wesley Hoover na Philip Gough gbanwere ya na 1990; ọ dugara na ọganihu dị ịrịba ama na nghọta anyị banyere nghọta ịgụ ihe.[2][3]

Ihe ndabere nyocha[dezie | dezie ebe o si]

Mbipụta mbụ[dezie | dezie ebe o si]

Gough na Tunmer bu ụzọ kọwaa echiche dị mfe na isiokwu nke mbipụta mbụ nke 1986 nke akwụkwọ akụkọ Remedial and Special Education . Ebumnuche ha bụ ịtọpụta echiche a na-agbagha agbagha nke ga-edozi arụmụka banyere mmekọrịta dị n'etiti nkà ịkọwapụta na ikike ịgụ ihe. [4]Ha na-akọwa decoding dị ka ikike ịgụ okwu ndị dịpụrụ adịpụ "n'egbughị oge, n'ụzọ ziri ezi, na n'emeghị mkpọtụ" ma dabere n'ụzọ bụ isi na ihe ọmụma nke nkwekọrịta dị n'etiti mkpụrụedemede na ụda ha.[5]

N'ịtọpụta echiche dị mfe, Gough na Tunmer na-azaghachi esemokwu na-aga n'ihu n'etiti ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ, ndị nchọpụta na ndị nkuzi banyere enyemaka nke decoding na nghọta ọgụgụ. Ụfọdụ, dị ka Ken Goodman (nke a na-ekwu na ọ bụ ya mepụtara echiche nke Asụsụ Ọ bụla) belatara ọrụ nke decoding na ọgụgụ nke ọma. O kwenyere na ọ bụ naanị otu n'ime ọtụtụ ihe ngosi nke ndị na-agụ akwụkwọ maara nke a na-eji eme ihe na "egwuregwu ịkọ nkọ nke asụsụ". Ọ na-ele decoding anya dị ka, n'ụzọ kachasị mma, ihe sitere na ọgụgụ nke ọma ma ọ bụghị na isi nke ọgụgụ nke Gough na Tunmer.[6][4]

Esemokwu a bụ otu n'ime ihe a maara dị ka agha ọgụgụ, usoro arụmụka na-adịte aka ma na-ekpo ọkụ banyere akụkụ nke nyocha ọgụgụ, ntụziaka na iwu n'oge narị afọ nke iri abụọ. N'inye echiche dị mfe, Gough na Tunmer nwere olileanya na iji Usoro sayensị ga-edozi arụmụka banyere njikọ dị n'etiti decoding na nghọta.[4]

Ewezuga inye uche maka arụmụka banyere decoding, ndị edemede chere na ọhụụ dị mfe nwere nghọta dị mkpa banyere nkwarụ ịgụ. [5]Ọ bụrụ na ikike ịgụ ihe sitere na ngwaahịa nke decoding na ige ntị nghọta, nkwarụ ịgụ ihe nwere ike ịkpata ụzọ atọ dị iche iche: enweghị ike ịkọwa (dyslexia), enweghị ike ịghọta (hyperlexia), ma ọ bụ ha abụọ (nke ha na-akpọ "nkwarụ ịgụ akwụkwọ dị iche iche").[7]

Nkwado nke ahụmahụ[dezie | dezie ebe o si]

Nkwado mbụ maka echiche dị mfe sitere na ọtụtụ ọmụmụ ihe na-egosi onyinye onwe onye nke decoding na nghọta asụsụ na nghọta ọgụgụ nkịtị. [7][8][9]Kemgbe e bipụtara ya nke mbụ, a nwalere echiche ahụ n'ihe karịrị 100 ọmụmụ n'ọtụtụ asụsụ na ndị mmụta nwere nkwarụ dị iche iche.[10]

Na nyocha ha nke 2018 banyere sayensị nke mmụta ịgụ, ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ Anne Castles, Kathleen Rastle na Kate Nation dere na "Ihe ezi uche dị na ya maka Simple View doro anya ma na-akpali akpali: Nkọwa na nghọta asụsụ dị mkpa, ọ dịghịkwa nke zuru ezu naanị ya. Nwatakịrị nwere ike ịkọwapụta mbipụta ma ọ pụghị ịghọta ịgụ; n'otu aka ahụ, n'agbanyeghị ọkwa nghọta asụsụ, ịgụ akwụkwọ enweghị ike ime na-enweghị nkọwa, Nkọwapụta na nghọta asụsụ ọnụ na-akọwapụta ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọdịiche niile dị na mmepe ya.[11][11]

Ihe osise[dezie | dezie ebe o si]

The Simple View of Reading na-atụ aro ụdị anọ dị iche iche nke ndị na-agụ akwụkwọ na-eto eto: ndị na-ede akwụkwọ; ndị na-adịghị mma; dyslexics; na hyperlexics.

Quadrants[dezie | dezie ebe o si]

Site n'itinye usoro ọgụgụ isi abụọ ahụ na axis jikọtara ọnụ, echiche ahụ na-ebu amụma ụdị anọ nke ndị na-agụ:[12][13]

  • A ga-ewere ndị na-agụ akwụkwọ nwere nkà decoding na-adịghị mma ma nwee nkà nghọta nke ige ntị dị ka 'ndị decoder na-adịghị ike', ma ọ bụ dyslexic.
  • A na-akpọ ndị na-agụ akwụkwọ nwere ikike nghọta na-adịghị mma 'ndị na-aghọta ihe na-adịghị ike';
  • A na-ewere ndị na-agụ akwụkwọ nwere nkà na-adịghị mma na nkà na-enweghị nghọta na-adịghị ike dị ka 'ndị na-agụ ihe', ma ọ bụ mgbe ụfọdụ a na-akpọ ha 'ndị ogige-dị iche iche'; na
  • A na-ewere ndị na-agụ akwụkwọ nwere ezigbo decoding na ige ntị na 'ndị na-agụ ihe'.

Ụdọ a na-agụ[dezie | dezie ebe o si]

Akara ọgụgụ bụ ihe ngosi nke echiche dị mfe nke onye ọkà n'akparamàgwà mmadụ Hollis Scarborough bipụtara na 2001, na-egosi mmekọrịta nke decoding na nghọta asụsụ (na akụkụ ha) n'ịmepụta nghọta ọgụgụ nke ọma. [14]Site n'igosi eriri na-agbakọta ọnụ iji mepụta 'ụdọ' nke ọgụgụ ọkachamara, nlele anya na-agbasawanye ọhụụ dị mfe iji tinye akụkụ ndị dị n'okpuru ọgụgụ dị ka akụkụ dị mkpa na usoro ọgụgụ ọkachamara.[15]

Na agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

Ọkà mmụta akparamàgwà mmadụ David A. Kilpatrick dere na echiche dị mfe nke ịgụ abụghị naanị maka ndị nchọpụta. Ọ na-enyekwa aka maka ndị ọkà n'akparamàgwà mmadụ, ndị nkuzi, na ndị nhazi usoro agụmakwụkwọ n'ịghọta usoro ịgụ ihe, ịchọpụta isi iyi nke nsogbu ịgụ ihe, na ịmepụta atụmatụ nkuzi."Ndị ọzọ ekwuola na, site n'ịkewapụta ihe abụọ nke nghọta ọgụgụ, ọhụụ dị mfe na-enyere ndị nkuzi aka site n'igosi na ụmụ akwụkwọ ha nwere ike ịdị iche na ikike ha n'ihe abụọ ahụ ma ya mere chọọ usoro nkuzi dị iche iche iji kwado mmepe ọgụgụ ha.[16][17]

United Kingdom[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 2006, Independent Review of the Teaching of Early Reading (Rose Report) tụrụ aro ka a nabata echiche dị mfe dị ka usoro echiche dị n'okpuru na-agwa ntụziaka ọgụgụ n'oge na United Kingdom maka ndị na-eme ya na ndị nchọpụta."Nnyocha ahụ tụrụ aro ka e jiri Simple View mee ihe iji "mezigharịa" ihe nlereanya searchlights (ma ọ bụ cueing) nke gwara 1998 UK National Literacy Strategy, na-ekwu na ọ ga-etinye ma njirimara okwu na nghọta asụsụ dị ka "usoro dị iche iche metụtara ibe ya. "[18][19][20]

Ihe mgbochi[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 2018, Castles, Rastle na Nation kwuru ihe ndị na-esonụ na-adịghị mma nke echiche dị mfe nke ịgụ ihe:

Ọ bụ ezie na Simple View bụ usoro bara uru, ọ nwere ike ịkpọrọ anyị ruo ugbu a. Nke mbụ, ọ bụghị ihe nlereanya: Ọ naghị agwa anyị otú decoding na nghọta asụsụ si arụ ọrụ ma ọ bụ otu ha si mepụta. Nke abụọ, n'ịtụle amụma nke Simple View, ubi ahụ ekwekọghị n'otú e si kọwaa ma tụọ isi ihe ndị ahụ. N'ihe gbasara decoding, dịka Gough na Tunmer (1986) n'onwe ha kwuru, ọ nwere ike izo aka na "ịda ụda" nke okwu ma ọ bụ na njirimara okwu nwere nkà, na usoro dịgasị iche iche. N'ihe gbasara nghọta asụsụ, ihe ndị e ji mee ihe sitere na okwu gaa na ịkọ akụkọ, imepụta ihe, na ncheta okwu mkpirikpi. Iji ghọta mmepe ọgụgụ nke ọma, anyị chọrọ ihe nlereanya ndị ziri ezi karị nke na-akọwapụta usoro nghọta na-arụ ọrụ n'ime decoding na asụsụ nghọta nke Simple View.[11]

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

Ịgụ ihe ọzọ[dezie | dezie ebe o si]

Akwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

Akụkọ ndị a na-ede na akwụkwọ akụkọ[dezie | dezie ebe o si]

Ihe odide[dezie | dezie ebe o si]

  1. ↑ Kendeou (June 2009). "Revisiting the simple view of reading". British Journal of Educational Psychology 79 (2): 353–370. DOI:10.1348/978185408X369020. PMID 19091164. 
  2. ↑ Gough (18 August 2016). "Decoding, Reading, and Reading Disability". Remedial and Special Education 7 (1): 6–10. DOI:10.1177/074193258600700104. 
  3. ↑ Hoover (1 June 1990). "The simple view of reading" (in en). Reading and Writing 2 (2): 127–160. DOI:10.1007/BF00401799. ISSN 1573-0905. 
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Gough (1 January 1986). "Decoding, Reading, and Reading Disability". Remedial and Special Education 7 (1). DOI:10.1177/074193258600700104. 
  5. ↑ 5.0 5.1 Gough (1 January 1986). "Decoding, Reading, and Reading Disability". Remedial and Special Education 7 (1). DOI:10.1177/074193258600700104. 
  6. ↑ Goodman (May 1967). "Reading: A psycholinguistic guessing game". Journal of the Reading Specialist 6 (4). DOI:10.1080/19388076709556976. 
  7. ↑ 7.0 7.1 Gough (1 January 1986). "Decoding, Reading, and Reading Disability". Remedial and Special Education 7 (1). DOI:10.1177/074193258600700104. 
  8. ↑ Curtis (October 1980). "Development of components of reading skill.". Journal of Educational Psychology 72 (5): 656–669. DOI:10.1037/0022-0663.72.5.656. 
  9. ↑ Stanovich (1984). "Intelligence, Cognitive Skills, and Early Reading Progress". Reading Research Quarterly 19 (3): 278. DOI:10.2307/747822. 
  10. ↑ Kilpatrick (2015). Essentials of assessing, preventing, and overcoming reading difficulties. New Jersey: Wiley. ISBN 978-1-118-84524-0. 
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 Castles (11 June 2018). "Ending the Reading Wars: Reading Acquisition From Novice to Expert". Psychological Science in the Public Interest 19 (1). DOI:10.1177/1529100618772271. PMID 29890888. 
  12. ↑ Catts (18 August 2016). "Subgrouping Poor Readers on the Basis of Individual Differences in Reading-Related Abilities". Journal of Learning Disabilities 36 (2): 151–164. DOI:10.1177/002221940303600208. PMID 15493430. 
  13. ↑ Catts (April 2006). "Language Deficits in Poor Comprehenders: A Case for the Simple View of Reading". Journal of Speech, Language, and Hearing Research 49 (2): 278–293. DOI:10.1044/1092-4388(2006/023). PMID 16671844. 
  14. ↑ Scarborough (2001). "Connecting early language and literacy to later reading (dis)abilities: Evidence, theory, and practice", in Neuman: Handbook of early literacy research. Guilford Press, 23–39. ISBN 1-57230-653-X. 
  15. ↑ Scarborough's Reading Rope: A Groundbreaking Infographic, International Dyslexia Association (2 April 2018).
  16. ↑ Kilpatrick (2015). Essentials of assessing, preventing, and overcoming reading difficulties. New Jersey: Wiley. ISBN 978-1-118-84524-0. 
  17. ↑ Kendeou (June 2009). "Revisiting the simple view of reading". British Journal of Educational Psychology 79 (2): 353–70. DOI:10.1348/978185408X369020. PMID 19091164. 
  18. ↑ Rose. Independent review of the Teaching of Early Reading. Department for Education and Skills. Retrieved on 26 November 2019.
  19. ↑ Searchlights: Reading strategies, The Lancashire county council, UK. Archived from the original on 2022-01-21. Retrieved on 2023-10-28.
  20. ↑ Rose. Independent review of the Teaching of Early Reading. Department for Education and Skills. Retrieved on 26 November 2019.

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

Ewepụtara na https://ig.wikipedia.org/w/index.php?title=Echiche_dị_mfe_nke_ịgụ_ihe&oldid=133866