Kola Ogunmola

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Kola Ogunmola
Kola Ogunmola
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
mba o sịNaijiria Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya11 Novemba 1925 Dezie
Ebe ọmụmụOkemesi Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya1973 Dezie
Asụsụ obodoAsụsụ Yoruba Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaBekee, Asụsụ Yoruba Dezie
Ọrụ ọ na-arụomee Dezie

 


Elijah Kolawole Ogunmola// i (11 Nọvemba 1925 - 1973) bụ onye Naijiria na-eme ihe nkiri, onye na-emeeme ihe nkiri. A na-ewerekwa Ogunmola dị ka otu n'ime ndị na-eme ihe nkiri kachasị mma n'Africa n'afọ ndị 1950 na "60s".

Ọ mepụtara ọdịbendị Yoruba, ọkachasị opera ọdịnala (ihe nkiri nke jikọtara isiokwu Ndị Kraịst na ọdịnala ọdịnala Yoruba، egwu na ịgba egwú, na egwu a ma ama na ọdịbendị obodo) n'ime ụdị ihe nkiri dị egwu site na ọrụ ya na Ogunmola Travelling Theatre (nke e guzobere c. 1948).[1]

Ha mepụtara ụdị egwu mbụ nke Amos Tutuola's The Palm Wine Drinkard, nke emere na First Pan-African Cultural Congress (Algiers, 1969).

O mepụtara Ife Owo n'afọ 1965. Ọ bụ mkparị banyere alụmdi na nwunye na akụ na ụba. O jiri Mime na ịbụ abụ yana ịgbà mee ihe iji nye ozi ya. O mepụtara ihe nkiri dị egwu nke Tutuola's The Palmwine Drinker . O gosikwara ikike dị ukwuu n'ime ihe nkiri na iduzi.

Ọ lụrụ ọtụtụ ndị nwunye ma nwee ọtụtụ ụmụ. N'etiti ụmụ ya bụ Nollywood Stars, dị ka Abayomi Ogunmola na Peju Ogunmola Omobolanle.[2]

Ndụ na ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ Elijah Kolawole Ogunmola n'ezinụlọ George Ogunmola na Aina Ogunmola nọ n'obodo Okemesi-Ekiti na Nọvemba 11, 1925. Tupu ọ malite na ihe nkiri ọkachamara, Ogunmola bụ onye nkuzi ụlọ akwụkwọ na Ado-Ekiti.[3] Na Emmanuel School, Ado-Ekiti, Ogunmola mepụtara ihe nkiri ụlọ akwụkwọ nke ụmụ akwụkwọ na-eme n'ime na mgbe ụfọdụ n'èzí ụlọ akwụkwọ. O guzobere otu ihe nkiri ya, Ogunmola's Theatre Party gburugburu ụfọdụ ụmụ akwụkwọ na ndị nkuzi ibe ya. E mere ka ndị otu ahụ dị ka Ogunde's Theatre Party na ụfọdụ n'ime ihe nkiri mbụ ya dị ka "Reign of the Mighty", otu n'ime egwuregwu mbụ ya na-ekpughe mmetụta Ndị Kraịst. [1] A na-eme ihe nkiri mbụ nke Ogunmola na mpaghara Ekiti nke Naịjirịa. [2] A maara ya dị ka onye na-eme nke na-emetụta ogo nke ime ihe nkiri n'elu ikpo okwu. [3] Dị ka Ogun de, ọtụtụ n'ime ọrụ ya bụ ihe nkiri ndị Yoruba. A na-enye ụda ahụ site na ịgbà a na-akpọ n'azụ, abụ ndị ahụ dị n'asụsụ Yoruba na ịgba egwú bụ akụkụ dị mkpa nke egwuregwu ahụ.[3]

N'afọ 1950, ụlọ ihe nkiri Ogunmola gara ọtụtụ ebe n'ebe ọdịda anyanwụ nke Naijiria, na-eme ihe n'ụlọ akwụkwọ, ụka na ụlọ nzukọ. [1] Ọ bụ ezie na otu ahụ mere otu ihe nkiri ahụ n'obodo ọ bụla, ndị na-ege ntị nwere ike ịnweta mmetụta pụrụ iche site na ịhụ egwuregwu ọ bụla. Egwuregwu Ogunmola nyere ohere maka ime ihe nkiri n'elu ikpo okwu na arụmọrụ ọ bụla, ọ hapụrụ ohere maka ihe a na-atụghị anya ya. Mmetụta nke oge ahụ na-emetụtakwa ihe nkiri ya ebe ihe ọmụma ya banyere ọdịbendị Yoruba na ọdịdị mmadụ na-etolite na arụmọrụ ọ bụla. [1] Otu n'ime ihe nkiri ya a ma ama, "Ịhụnanya maka Ego", bụ akụkọ banyere nwoke bara ọgaranya nke hụrụ onye na-anwa ọnwụnwa n'anya ma n'ihi ya kewapụ ya na nwunye ya. Otú ọ dị, mmekọrịta ya na onye nnupụisi ahụ mebiri ya.

N'afọ 1955, o si n'ógbè Ekiti kwaga Oshogbo.

N'afọ 1962, Mahadum Ibadan guzobere ụlọ akwụkwọ ihe nkiri ma nye Ogunmola onyinye ka ọ bụrụ onye na-ese ihe. Rockefeller Foundation kwadoro mmemme obibi ahụ ma nye Ogunmola ego ịzụta ngwá ọrụ nke mere ka ọ gaa ọkachamara n'oge na-adịghị anya. Egwuregwu a ma ama nke Ogunmola, nke Amos Tutuola's the Palmwine Drinkard bụ n'ihi mmekọrịta ya na School of Drama na Ibadan. Mgbe Ogunmola nọ na Ibadan, e nyere ya edemede nke Tutuola dere iji sụgharịa ya ka ọ bụrụ ihe nkiri Yoruba. Nsonaazụ ya bụ "Lanke Omuti" nke a makwaara dị ka Palmwine Drinkard.[4] Onye isi nke egwuregwu ahụ nọ na mahadum, Demas Nwoko nyeere Ogunmola aka na mmepụta na imewe ihe nkiri nke egwuregwu ahụ. N'afọ ndị 1960, Palmwine Drinkard nwetara nkwado na Naijiria na mba ofesi. [1] Ọ ghọrọ onye a ma ama mgbe ọnwa isii ya biri na Ibadan n'otu akụkụ n'ihi ihe ịga nke ọma nke Palmwine Drinkart. Egwuregwu ahụ bụ onye na-asọ mpi siri ike na Ọba kò ya mere, onye a họpụtara maka nhọpụta Naijiria na mmemme nka Commonwealth na 1965.

Ogunmola nwere ọrịa strok na 1970 ma ahụike ya nọgidere na-ada ruo mgbe ọ nwụrụ na 1973 mgbe ọ dị afọ 48.

Ihe odide[dezie | dezie ebe o si]

  1. (1970) Black World Negro Digest. Johnson Publishing Company. 
  2. Afolabi Gafarr Akinloye (2001). An introduction to the study of theatre, with a short illustrative play. Katee Publications. 
  3. 3.0 3.1 Beier, Ulli. "Yoruba Folk Operas." African Music 1.1 (1954): 32-34. Web.
  4. Armstrong, Robert G. "Amos Tutuola and Kola Ogunmola: A Comparison of Two Versions of The Palmwine Drinkard." Callaloo 8/10 (1980): 165-74. We

Ebe e si nweta ya[dezie | dezie ebe o si]

  •  
  •  
  • Beier (1981). "E.K. Ogunmola: A Personal Memoir", in Ogunbiyi: Drama and Theatre in Nigeria: A Critical Source Book. Nigeria Magazine, 321–331. ISBN 9781730080.