Ladipo Adamolekun
Ladipo Adamolekun
| |
|---|---|
| A mụrụ ya | July 20, 1942 |
| Mba | Onye Naijiria |
| A maara ya maka | Nchịkwa Ọha |
| Ọrụ sayensị | |
| Ụlọ ọrụ | Mahadum Obafemi Awolowo Ụlọ Akụ̀ Ụwa Mahadum Nkà na Ụzụ Federal Akure |
| Ebe nrụọrụ weebụ | http://www.adamolekun.com/ |
Ladipo Adamolekun (amụrụ na Julaị 20, 1942) bụ Onye Naijiria na-amụ banyere nchịkwa ọha na eze, onye bụbu Dean nke Faculty of Administration na Mahadum Obafemi Awolowo ma bụrụkwa onye isi nchịkwa ọha mmadụ na World Bank. [citation needed]
Ndụ[dezie | dezie ebe o si]
A mụrụ ya na Iju, obodo dị nso na Akure na Idanre na Ondo Steeti n'ezinụlọ Joshua Famutimi Adamolekun, onye ọrụ ugbo na Juliana Bamo (née Falade). A mụrụ nne ya na David Bamidele Falade na Comfort Ojubutu, a mụkwara ya ọnwa ole na ole tupu amụọ Juliana.Ọ gụrụ akwụkwọ na Oyemekun Grammar School na Christ's School Ado Ekiti. [1] nwetara akara ugo mmụta mbụ na French na Mahadum Ibadan, nzere masta na Public Administration na Ife na nzere doctoral na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na Mahadum Oxford. Ọ sonyeere ngalaba nchịkwa na Mahadum Obafemi Awolowo nke Ife, na 1968, ma site na 1979 ruo 1982, ọ bụ dean nke ngalaba ahụ. N'oge ọ nọ na Ife, o lekwasịrị anya n'ụlọ ọrụ nchịkwa n'Afrịka ọkachasị ụkpụrụ ọdịnala French nke nchịkwa na mba Ndị na-asụ French na njikwa obodo na ndọrọ ndọrọ ọchịchị na Naịjirịa.
Nnyocha[dezie | dezie ebe o si]
N'afọ 1976, o bipụtara akwụkwọ, "Sekou Toure's Guinea", otu n'ime akwụkwọ ole na ole n'asụsụ Bekee gbasara Guinea n'oge ahụ. Akwụkwọ ya toro ụfọdụ mgbalị Sekou Toure na iwulite mba, mbelata nke asọmpi agbụrụ na imeziwanye nha nhata. [2] bụ ezie na, ọ katọkwara ụfọdụ n'ime adịghị ike ya, ụfọdụ ndị nkatọ kwara arịrị maka ọdịda ya ịkọwa ụfọdụ nsogbu ndị gbara mba ahụ gburugburu, gụnyere iwepụ ndị iro Toure, itinye aka na mba ndị gbara ya gburugburu na ọdịda Sekou Toure iji melite ọnọdụ ibi ndụ na mba ahụ. Otú ọ dị, a na-ekwu na akwụkwọ ahụ bụ nzọụkwụ dị mkpa n'ibipụta akụkọ eziokwu n'otu n'ime mba ndị a na-amaghị nke ọma n'ụwa n'oge ahụ.
N'ime ụfọdụ ọmụmụ ya, o lekwasịrị anya na mgbanwe Gọọmentị ime obodo na enweghị isi nke atụmatụ etiti na Naịjirịa. Mgbanwe gọọmentị ime obodo ma ọ bụ decentralization bụ otu n'ime echiche ndị a ma ama nke ndị nyocha ọdịda anyanwụ na ndị ọkà mmụta Afrịka dị ka ngwá ọrụ dị mkpa iji wuo ntọala ọchịchị onye kwuo uche ya siri ike. Ọzọkwa, kemgbe 1922, site na ntuli aka ndị omeiwu na Naịjirịa na-achị ala ọzọ nke gụnyere ụmụ amaala, ndị na-ahụ mba n'anya bụ ndị e kwenyere na ha nwere ihe ịga nke ọma karịa ndị na-ewu mba, na-akwado ụkpụrụ ọchịchị onye kwuo uche ya na nkewa megide usoro ọchịchị aka ike nke ọchịchị onye kwuo ike. Site mgbe ahụ ruo 1960, e nwere mgbalị jikọrọ aka iji wulite decentralization n'ime usoro nchịkwa, nkewa a bịara na njedebe na ọbịbịa nke nnwere onwe na 1960. Echiche Adamolekun banyere gọọmentị ime obodo na nkewa n'oge nnwere onwe bụ otu n'ime ike na gọọmentị mpaghara nke ọtụtụ ndị Afrịka. Deconcentration [3] ihe omume mgbe a na-ebufe naanị ọrụ ma ọ bụ ikike, mana ọ bụghị ihe onwunwe ma ọ bụ ịza ajụjụ mpaghara. Nke a dị iche na inyefe, mgbe enwere nnyefe, site na iwu na omume ndị ọzọ, nke ibu ọrụ, ihe onwunwe, na ịza ajụjụ, a kwenyere na usoro inyefe dị mkpa maka ezi ọchịchị na nchịkwa mpaghara. [Nkọwa dị mkpa] Ihe omume ahụ mekwara ka ndị isi ọrụ na-agba ọsọ na ntuli aka na mpaghara mana na-ahụ ikike na-adịghị ike na ọchịchị mpaghara, wee hapụ iji sonye na steeti ma ọ bụ ọkwa gọọmentị etiti.Ọ na-elepụtakwa dị ka onye na-adịghị ike, nchịkwa ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nchịkwa kachasị elu, nke nyere aka na ọdịda nke atụmatụ gọọmentị. O kwusiri ike na enweghị nkwekọrịta na njikọ nke ndị isi ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nchịkwa nwere oke adịghị ike. N'adịghị ka nkwenye a ma ama banyere adịghị ike ndọrọ ndọrọ ọchịchị na ịdị irè nke nchịkwa. Ọ na-ahụkwa ịga n'ihu n'etiti mgbanwe ọchịchị mgbe niile n'adịghị ka nkwenye a na-eche na mgbanwe ọchịchị nwere ike iweta ọganihu na usoro nchịkwa ma ọ bụ Ọrụ gọọmentị.
Ihe odide[dezie | dezie ebe o si]
- ↑ NAME:. Archived from the original on 2008-12-04. Retrieved on 2023-11-04.
- ↑ Virginia Thompson. Reviewed Work(s): Sekou Toure's Guinea: An Experiment in Nation Building by 'Ladipo Adamolekun. The American Historical Review > Vol. 82, No. 2 (April, 1977)
- ↑ Dele Olowu, James S. Wunsch; The Failure of the Centralized State: Institutions and Self-Governance in Africa, Westview Press, 1990, pp79-90.