Rhoda Kalema

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Rhoda Kalema
Mmádu
ụdịekerenwanyị Dezie
mba o sịUganda Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya1929, Septemba 1929 Dezie
Ebe ọmụmụKampala Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaBekee Dezie
Ọrụ ọ na-arụOnye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Dezie
ebe agụmakwụkwọGayaza High School Dezie

Rhoda Nakibuuka Nsibirwa Kalema (amụrụ na Mee 1929) bụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị nwanyị Uganda lara ezumike nká nke a maara dị ka "Nne nke Nzukọ Ndị Omeiwu" nke mba ahụ.[1]

Oge ọ malitere[dezie | dezie ebe o si]

Rhoda Kalema bụ otu n'ime ụmụ 24 nke Martin Luther Nsibirwa, onye a họpụtara Katikkiro (Prime Minista) ugboro abụọ nke Alaeze Buganda na Uganda.[1][2] A mụrụ ya na Mee 1929 na Butikkiro, ebe obibi Katikkiro, na mpaghara Mengo nke Kampala.[2]

Kalema gara Gayaza Junior School maka otu afọ, wee gaa King's College Budo maka ihe fọdụrụ na ụlọ akwụkwọ praịmarị na sekọndrị ya. Ọ debanyere aha maka ọmụmụ azụmahịa na ọzụzụ odeakwụkwọ, ma rụọ ọrụ dị ka odeakwụkwọ na bursar na Gayaza High School ruo 1949.[2] N'afọ 1950, ọ lụrụ William Kalema, onye nkuzi na King's College Budo onye mechara bụrụ onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị a ma ama na Minista Azụmaahịa nke Gọọmentị.[3] N'afọ 1955, ọ malitere otu afọ na Social Work and Social Administration na Newbattle Abbey, ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ ndị okenye na United Kingdom, sochiri diplọma na Social Studies na Mahadum Edinburgh.[1][4]

Ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị[dezie | dezie ebe o si]

N'afọ 1961, Grace Ibingira na Adoko Nyekon malitere Rhoda Kalema n'ime Uganda People's Congress. Ọ bụ obere minista nke Ọdịbendị na Mmepe Obodo na ọchịchị Binaisa.[1] Otú ọ dị, mgbe ọnwụ di ya na 1972 a tọọrọ ya ma gbuo ya n'oge ọchịchị Idi Amin ọ kwụsịrị itinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị ruo afọ 1979 mgbe, mgbe Idi Amin dara, ọ sonyeere National Consultative Council (NCC) nke Uganda National Liberation Front guzobere n'okpuru Edward Rugumayo, dị ka otu n'ime ndị nnọchi anya nwanyị abụọ.[3][1] N'afọ 1980 ọ bụ otu n'ime ndị guzobere Uganda Patriotic Movement (UPM).[5]

Ụlọ ọrụ State Research Bureau jidere ya ugboro atọ: na onwa Jenụwarị 23, na afọ 1979; na onwa Febụwarị 21, na afọ1981 (mgbe e jidere ya na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ndị ọzọ mgbe ọtụtụ mwakpo na ụlọ ọrụ ndị uwe ojii gasịrị) na na onwa Febụwaị 4, na afọ 1983.[6][1]

Ọ ghọrọ osote minista na-ahụ maka ọrụ ọha na eze site na afọ 1989 ruo na afọ 1991 n'okpuru Onye isi ala Yoweri Museveni . N'afọ 1994, ọ guzoro maka ntuli aka nke Constituent Assembly dị ka onye nnọchi anya Kiboga, ma merie ndị mmegide nwoke asatọ mgbe ọ nwetasịrị ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke votu niile.[7] O mechara laa ezumike nká [?] site na ndọrọ ndọrọ ọchịchị mgbe ọ zụchara ọtụtụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị ama ama dịka Ruth Nankabirwa, Chief Whip na Cabinet nke Uganda.[8]

Rhoda Kalema nwetara nsọpụrụ na 1996 site na Forum for Women in Democracy nke Uganda "dị ka onye ndu mgbanwe". Na onwa Machị 13, na afọ 2018, ọ natara Sudreau Global Justice Lifetime Achievement Award site na Pepperdine University School of Law na Ugandan Judiciary.[9]

Hụkwa nka[dezie | dezie ebe o si]

  • Nzukọ omeiwu nke Uganda
  • Butikkiro
  • Ruth Nankabirwa

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

Ebesidee[dezie | dezie ebe o si]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Magoba. "Rhoda Kalema: Defying the odds", Daily Monitor, April 21, 2012. Retrieved on 2018-03-08. (in en-UK)
  2. 2.0 2.1 2.2 Wambi. "At 88, Rhoda Kalema Plans to Publish her Autobiography", Uganda Radio Network. Retrieved on 4 April 2018. (in en)
  3. 3.0 3.1 "William Kalema the champion that never returned home", www.newvision.co.ug. Retrieved on 2018-03-08.
  4. Commonwealth Secretariat (2000). Women in Politics :Voices from the Commonwealth. Pall Mall, London, United Kingdom: Commonwealth Secretariat, 148. ISBN 0-85092-569-X. 
  5. Tripp (2012). Women and Politics in Uganda (in en). University of Wisconsin Pres. ISBN 9780299164836. Retrieved on 2018-03-08. 
  6. Harrison. "More Uganda politicians arrested", The Times (London), 14 February 1981.
  7. History of Parliament (en-gb). www.parliament.go.ug. Archived from the original on 2018-05-10. Retrieved on 2018-03-08.
  8. Cabinet Members (en-gb). www.parliament.go.ug. Retrieved on 2018-03-08.
  9. Judiciary, Pepperdine University Honor Female Achievers (en-gb). www.judiciary.go.ug. Retrieved on 4 April 2018.