Asụsụ Duru

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

Asụsụ Duru bụ otu Asụsụ Savanna a na-asụ n'ebe ugwu Cameroon na n'ebe ọwụwa anyanwụ Naịjirịa. A na-akpọ ha "G4" na atụmatụ ezinụlọ asụsụ Adamawa nke Joseph Greenberg.

Kleinewillinghöfer (2012) na-ahụkwa ọtụtụ myirịta morphological n'etiti asụsụ Samba-Duru na Central Gur.[1]

Asụsụ[dezie | dezie ebe o si]

  • Duli (ọ dịghịzi)
  • Dii: Duupa, Dugun (Panõ), Dii (Mambe", Mamna'a, Goom, Boow, Ngbang, Sagzee, Vaazin, Home, Nyok)
  • Peere (Kutin)
  • Longto (Voko)
  • Vere-Dowayo

Agbanyeghị, Guldemann (2018) na-eme ka e nwee obi abụọ na njikọta nke Samba–Duru dị ka otu jikọtara ọnụ.[2]

Nchịkọta[dezie | dezie ebe o si]

Na saịtị Adamawa Languages Project, Kleinewillinghöfer (2015) kewara otu Samba-Duru dị ka ndị a (leekwa Asụsụ Leko). [3]

Samba-Duru
  • Vere (Vere)
    • Jango (Mama Jango) [4]
    • Ìgwè Vere (Momi, Vere Kaadam)
    • Wɔmmu (Wongi)
    • Nissim-Eilim
    • Kobom, Karum (Lee Kari), Danum
    • Vɔmnəm (Koma Vomni)
    • Ìgwè Gəunəm: Yarəm, Lim, Gbaŋrɨm, Baidəm, Zanəm, Ləələm, wdg.
    • Damtəm (Koma Damti), wdg.
  • Gəmme (Gimme) (Koma) [5]
    • Gəmnəm (Gəmnime, Gimnime): Beiya, Gindoo; Riitime
    • Gəmme (Kompana, Panme): Yəgme, Dehnime; Baanime
  • [6]Doyayo (Dooya̰yɔyɔ):[1] Markɛ;__hau____hau____hau__ (nke Poli);__hau____ilo____hau____ilo__ (nke ugwu)
  • Duru
    • Ìgwè Dii
    • Dugun (Paape, Sa)
    • Duupa (Paape)
    • Pɛrɛ (Pere, Kutin): Gaziwaːlɛ, Nordlti; Zɔŋ Pɛrɛ (Potopo)
    • Ihe a na-akpọ "Voko"
  • Samba (Samba Leeko, Leko)

Aha na ebe[dezie | dezie ebe o si]

N'okpuru bụ ndepụta aha asụsụ, ọnụ ọgụgụ mmadụ, na ọnọdụ sitere na Blench (2019). [8]

Asụsụ Ìgwè Asụsụ Asụsụ ndị ọzọ Aha nke aka maka asụsụ Aha ndị ọzọ (dabere na ebe) Aha ndị ọzọ maka asụsụ Ndị ọkà okwu Ebe (s)
Nne Jango Nne Jango Vere (lee kwa Momĩ, Were, Verre, Kobo (na Cameroon) Ngụkọta 20,000 (gụnyere Momĩ, 4,000 na Cameroon (1982 SIL) Adamawa Steeti, Fufore LGA
Momi Ziri Vere (nke a gụnyekwara Mom Jango, q.v.), Were, Verre, Kobo (na Cameroon) 20,000 ngụkọta (gụnyere Mom Jango), 4,000 na Cameroon (1982 SIL) Adamawa State, Yola na Fufore LGAs; na Cameroon
Ìgwè Koma Koma Nkwekọrịta dị n'etiti aha Cameroon na Naijiria ejighị n'aka Kuma, Koma (okwu mkpuchi Fulfulde maka Gomme, Gomnome, Ndera; ALCAM na-emeso ha dị ka asụsụ dị iche iche ọ bụ ezie na ha nwere njikọ chiri anya) 3,000 (1982 SIL); ọtụtụ na Cameroon Adamawa State, Ganye na Fufore LGAs, na Alantika Mountains; nakwa na Cameroon
Gọm Koma Gamma Damti, Koma Kampana, Panbe
Gọmọn Koma Gọmọnọm Mbeya, Gimbe, Koma Kadam, Laame, Youtubo
Ndera Koma Ịgbọ agbọ, Ịgba, Ịgba

Ihe edeturu n'okpuru ala[dezie | dezie ebe o si]

  1. Kleinewillinghöfer, Ulrich (2012). Correlations of the Noun Class Systems of Central Adamawa and Proto Central Gur.
  2. Güldemann (2018). "Historical linguistics and genealogical language classification in Africa", in Güldemann: The Languages and Linguistics of Africa, The World of Linguistics series. Berlin: De Gruyter Mouton, 58–444. DOI:10.1515/9783110421668-002. ISBN 978-3-11-042606-9. 
  3. Kleinewillinghöfer, Ulrich. 2015. Samba-Duru group. Adamawa Languages Project.
  4. Kleinewillinghöfer, Ulrich (2015). Notes on Jango (Mom Jango).
  5. Kleinewillinghöfer, Ulrich (2015). Gimme-Vere and Doyayo: Comparative Wordlists.
  6. Kleinewillinghöfer, Ulrich (2015). Doyayo.
  7. Littig, Sabine (2017). Kolbila: Geography and history.
  8. Blench (2019). An Atlas of Nigerian Languages, 4th, Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation. 

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

Isiokwu a gụnyere ederede dị n'okpuru ikikere CC BY 3.0. 

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]