Ihe ijuanya Cooke

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Ihe ijuanya Cooke
Mmádu
ụdịekerenwanyị Dezie
mba o sịNjikota Obodo Amerika Dezie
Aha enyereMarvel Dezie
aha ezinụlọ yaCooke Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya4 Eprel 1903 Dezie
Ebe ọmụmụMankato Dezie
Ụbọchị ọnwụ ya29 Novemba 2000 Dezie
Ebe ọ nwụrụNew York City Dezie
Ọrụ ọ na-arụOnye ntaakụkọ, Odee akwụkwọ Dezie
ebe agụmakwụkwọUniversity of Minnesota Dezie
agbụrụNdi Afrika nke Amerika Dezie
Onye òtù nkeAlpha Kappa Alpha Dezie

Marvel Jackson Cooke (April 4, 1903 - November 29, 2000) bụ onye nta akụkọ Amerika, onye edemede, na onye na-ahụ maka ihe ndị ruuru mmadụ. Ọ bụ nwanyị Afrika Amerika mbụ rụrụ ọrụ na akwụkwọ akụkọ ndị ọcha.   [citation needed]

Mbido ndụ na agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

Marvel Jackson bụ nwa ojii mbụ a mụrụ na Mankato, Minnesota . [1][2] Nne na nna ya bụ Madison Jackson na Amy Wood Jackson . [2] Nna ya bụ onye gụsịrị akwụkwọ na ụlọ akwụkwọ iwu nke Mahadum Ohio Steeti na onye isi ojii mbụ nke South Dakota Bar, mana ọ pụghị ịchọta ọrụ dị ka onye ọka iwu ojii; nne ya biri na mpaghara ndị Amerikan Indian dị ka onye na esi nri na onye nkuzi nri.[3][4][2] Amy Wood Jackson hapụrụ ọnọdụ ya na South Dakota n'ihi na ọ hụrụ mmeso ọjọọ nke ụmụ amaala Amerika n'ebe ahụ.[2] Mgbe ọ hapụsịrị ọrụ isi nri ya, ọ ghọrọ onye na elekọta ụlọ ma bụrụ nne oge niile maka Marvel na ụmụnne ya nwanyị atọ.[2][2]

Marvel nwere mmetụta nke ịkpa ókè agbụrụ site na nwata. A zụlitere ya n'ógbè ndị ọcha dị na Minneapolis, ebe ezinụlọ ya kwagara na 1907. [5] Mgbe mbụ ha zụchara ụlọ ha, ndị bi ebe ahụ mere ngagharị iwe n'ala ahịhịa Jackson iji mee mkpesa maka ezinụlọ ojii na akwaga n'ógbè ahụ.[2] Ụlọ akwụkwọ ndị dị n'ógbè ahụ ewepụbeghị nkewa, mana ndebanye aha Marvel na ụlọ akwụkwọ elementrị ya na ụlọ akwụkwọ sekọndrị wepụrụ nkewa abụọ ahụ.[2] Ọ nụrụ ka onye nkụzi ya kacha amasị ya na eji okwu mkparị agbụrụ mgbe ọ nọ na ụlọ akwụkwọ elementrị, ezigbo enyi ya na nwata jụrụ ya mgbe ọ dị afọ iri na asaa n'ihi na ọ bụ onye isi ojii..[2][2]

N'afọ 1921, Marvel debara aha ya na Mahadum Minnesota . [2] Naanị ndị inyom anọ ndị ọzọ ka ha na ya debanyere aha ndị isi ojii; Òtù ụmụ akwụkwọ niile n'oge ahụ ruru puku iri abụọ.[1] O nyere aka guzobe ngalaba Alpha Kappa Alpha na mahadum ahụ mgbe ọ na aga akwụkwọ.[1][2]

Mgbe ọ debanyere aha na kọleji, Marvel weere ule gọọmentị iji ruo eru maka ọnọdụ dị ka onye nsụgharị Spanish maka Ngalaba Agha. [2] Ihe akara ya mere ka ọ ruo eru inweta ụgwọ ọrụ, ma onyeisi ya nyere ya ọrụ dị ka onye odeakwụkwọ faịlụ mgbe ọ ghasịrị ụgha ma gwa ya na e guzobebeghị ngalaba nsụgharị..[1] Cooke mechara chọpụta na e guzobere ngalaba ahụ naanị ụmụ nwanyị ọcha na ndị ọrụ; ọ kpọtụrụ Senator Henrik Shipstead, onye zaghachiri ma nyere aka weghachite ya na ngalaba ntụgharị.[1][2]

Na 1925, Marvel gụsịrị akwụkwọ na Mahadum Minnesota na nzere bekee, mgbe ọ dị afọ 22.

Ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

E nyere Cooke ọrụ dị ka onye na-enyere W. E. B. Du Bois aka, onye nchịkọta akụkọ nke magazin NAACP Nsogbu ahụ, na 1926 ọ kwagara New York City, biri na Harlem, n'oge Harlem Renaissance. Tupu ọ rụọ ọrụ na Nsogbu ahụ, ọ gụghị akwụkwọ akụkọ ma ọ bụ rụọ ọrụ maka akwụkwọ akụkọ.[2] Du Bois ghọtara ikike ya dị ka onye edemede, onye tinyere ya n'ọrụ nke kọlụm na magazin ahụ, ebe obere oge ya gụnyere ide nkatọ nke ọrụ ndị edemede nke oge ahụ, gụnyere Langston Hughes, Zora Neale Hurston na Dorothy Parker.[6] Na mgbakwunye na ide kọlụm ahụ, nke akpọrọ "Na Akwụkwọ akụkọ," Cooke wepụtara akwụkwọ akụkọ ahụ.[1][2]

N'ịbụ onye Du Bois duziri, ya na ndị edemede na ndị na ese ihe, gụnyere Paul Robeson, Countee Cullen, Elizabeth Catlett, Richard Wright, Langston Hughes, Arna Bontemps, na James Weldon Johnson ghọrọ enyi.[4][6][2] Ọ kwụsịrị nkwa ọlụlụ ya na (mgbe e mesịrị onye ndú NAACP) Roy Wilkins n'ihi na o chere na ọ bụ onye na agbaso omenala.

N'afọ 1927, ọ gara rụọ ọrụ na New York Amsterdam News, ebe ọ bụ nwanyị nta akụkọ mbụ n'akụkọ ihe mere eme ha dị afọ 40.[6][2] N'afọ 1929, ọ lụrụ Cecil Cooke a mụrụ na Jamaica [1] - onye gụsịrị akwụkwọ na Mahadum Columbia, onye bụ onye na agba ọsọ n'ụwa [1] mgbe ọ zutere ya; alụmdi na nwunye ha ga adịgide ruo mgbe ọ nwụrụ na 1978.[4] Mgbe ha lụchara di na nwunye, ha kwagara Greensboro, North Carolina, ebe Marvel kụziri akụkọ ihe mere eme, Bekee na Latin na ngalaba ụlọ akwụkwọ sekọndrị nke North Carolina Agricultural and Technical College.[5]

Mgbe ọ laghachiri na New York na Amsterdam News na 1931, o nyere aka chọta isi nke mbụ na New York nke Akwụkwọ akụkọ Guild ma tinye aka n'ime ọgbaghara na News, sonye na mkpesa ahụ ruo izu 11 mgbe a kpọchiri ndị ọrụ nchịkọta Akụkọ ahụ; emesịrị kwụsị ọgbaghara ahụ na Christmas Eve 1934. [4] Cooke enweghị mmasị n'akụkọ mpụ ndị News kenyere ya, na ahụ ụzọ na-adịghị mma akwụkwọ akụkọ ahụ si emeso akụkọ ndị dị otú ahụ, ma na-ahọrọ ịgbasawanye akụkọ akwụkwọ akụkọ ahụ banyere nka - dịka ọmụmaatụ, na eme njem n'onwe ya iji kpuchie akụkAkụkọ mere eme Marian Anderson na Lincoln Memorial na 1939. Ọ kọwakwara akụkọ ndị o kwenyere na ha ga enye ndị isi ojii ihe ọmụma, na ebipụta akụkọ dị n'ihu nke kpughere ọnọdụ ọrụ nsogbu maka ndị na-agba egwú nke Apollo Theater na usoro nke nyochara ọnụ ọgụgụ mpụ na-arịwanye elu na Harlem.[2] Cooke mechara hapụ akwụkwọ akụkọ ahụ kpamkpam na 1940.[2] Ọ masịghị isiokwu na-akpali akpali ("Egburu sweetheart, ji ahụ dina") na ọdịdị na akpụ akpụ nke akwụkwọ ahụ n'ozuzu ya.[6][2][2]

Mgbe ọ na arụ ọrụ maka Amsterdam News, Cooke gbara otu nwanyị bara ọgaranya ajụjụ ọnụ n'otu ụlọ Park Avenue.[2] A naghị ekwe ka ọ banye n'ọnụ ụzọ ihu ụlọ ahụ n'ihi agbụrụ ya, ya mere ọ kpọrọ onye a gbara ajụjụ ọnụ wee kagbuo nzukọ ahụ.[1] Onye a gbara ajụjụ ọnụ wee manye ndị na elekọta ụlọ ahụ ka ha kwe ka Cooke banye n'ihu.[1][2]

Site na 1942 ruo 1947, Cooke rụrụ ọrụ na Olu ndi mmadu (akwụkwọ Adam Clayton Powell nwere kwa izu), dị ka osote onye nchịkọta akụkọ.[2] Akụkọ mpụ maka Olu ndi mmadu bụ naanị otu kọlụm dị mkpirikpi, na-adaba na mmasị ndị nta akụkọ Cooke karịa Amsterdam News.[1] Akwụkwọ akụkọ ahụ kwụsịrị azụmahịa na 1947. [1] N'afọ 1950, akwụkwọ akụkọ New York Compass kwa ụbọchị were ya n'ọrụ, ọ ghọrọ nwanyị Afrika Amerika mbụ jere ozi dị ka onye nta akụkọ maka akwụkwọ akụkọ ndị ọcha; n'oge ahụ ọ bụ otu n'ime ndị nta akụkọ ojii abụọ na-arụ ọrụ n'ebe ahụ, ya na Richard Carter.[7] Usoro izizi ya maka akwụkwọ akụkọ ahụ, malite n'April 16, bụ "Ọrụ: Onye na-aga n'okporo ámá" nke kọrọ banyere usoro ịgba akwụna n'ógbè ahụ; o bipụtakwara otu edemede nke kọwapụtara ọgwụ ọjọọ ụmụaka ojii na eji akpọrọ "Site na swiiti ruo Heroin". [1] Ndị ọrụ New York City malitere mmemme iji belata ọgwụ ọjọọ na eto eto mgbe e bipụtara "Fromandy to Heroin" . N'afọ sochirinụ, iji mee ka mmegbu nke ndị ọrụ ụlọ ojii n'ụlọ ndị ọcha pụta ìhè, ọ nwetara onwe ya n'ọrụ ya na ndị ọzọ na achọ ọrụ n'ụbọchị wee kọwaa ahụmahụ ya na usoro ise na adọrọ mmasị maka Daily Compass nke akpọrọ "The Bronx Slave Market", nke e ji ihe ịrịba ama na ekwu: Gụọ: Abụ m ohu, nke Marvel Cooke.[8][9] Cooke kpughere ọtụtụ ọnọdụ ọrụ na-enye nsogbu maka ndị ọrụ ụlọ, gụnyere otu ụmụ nwanyị ọcha na-akwụ ụmụ nwanyị ojii ụgwọ ga-esi kwụọ ụgwọ dị ala karịa ọnụego nke New York Steeti Ọrụ Ọrụ guzobere.[1] Ndị were mmadụ n'ọrụ ga-ejikwa aka ha na elekere ha iji ghọgbuo ndị ọrụ ka ha rụọ ọrụ otu awa n'efu.[1] Na mgbakwunye na ibipụta akụkụ ahụ, akwụkwọ akụkọ ahụ bipụtara nchịkọta akụkọ nke e degaara onye isi obodo William O'Dwyer n'otu mgbalị iji gbochie mmegbu ahụ.[1] Usoro na nchịkọta akụkọ jikọtara ọnụ mere ka ndị Ndị ọrụ ụlọ na Steeti Ụlọ ọrụ na-ahụ maka ọrụ mepụta ọmụmụ maka ndị ọrụ ụlọ na Amerikan Labor Party chọrọ ụgwọ ọrụ.[1][2]

Ọ nọgidere na Daily Compass ruo mgbe e mechiri ya na Nọvemba 1952.

Mgbalị[dezie | dezie ebe o si]

Mgbe ọ na-arụ ọrụ na Amsterdam News n'afọ ndị 1930, ọ bụghị naanị na Cooke nyere aka mepụta ngalaba mpaghara nke Akwụkwọ akụkọ Guild, otu ndị ọrụ nke ndị nta akụkọ akwụkwọ akụkọ, kamakwa o nwere nzukọ ndị otu n'ụlọ ya ma mesịa sonye na izu iri na otu, n'oge ọ sonyeere ndị Ndị Kọmunist.[6] Cooke sonyeere ndị Ndị Kọmunist na 1936 mgbe onye nta akụkọ Benjamin J. Davis mere ka o kwenye.[2] Ọ sonyeere n'agbanyeghị na enwere ike ịchụ ya ma ọ bụrụ na ndị were ya n'ọrụ maara banyere njikọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị ya.[2][2]

O guzobekwara otu edemede iji kwado ndị edemede na emepụta ihe; otu n'ime ndị sonyere bụ onye edemede ojii mbụ bipụtara akwụkwọ nke ọnwa, Richard Wright . [2]

N'afọ 1953, ọ ghọrọ onye nduzi New York nke National Council of Arts, Sciences and Professions. Kansụl Mba ahụ kpọkọtara ndị na ese ihe, ndị ọkà mmụta sayensị, na ndị ọkachamara maka ịdị n'otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị; Arthur Miller na John Randolph bụ ndị otu.[2]

N'afọ 1953, mgbe a kpọrọ ya ugboro abụọ ka ọ gbaa akaebe banyere itinye aka na Kọmunist Party n'ihu Senator Joseph McCarthy, na New York na Washington DC, ọ rịọrọ maka Ndezigharị nke Ise.[4]

Cooke malitere ịrụ ọrụ na Kọmitii Nchebe Angela Davis na 1969 ma wepụta onwe ya dị ka odeakwụkwọ nchekwa iwu nke Angela Davis Ego nchekwa na 1971.[2] Ọ haziri ọrụ kọmitii na New York, nweta ego maka nchebe Angela Davis, ma hazie nzukọ na Madison Square Gardens . [1] Mgbakọ ahụ nwere ndị sonyere 16,000 ma nweta $ 40,000.[1] N'afọ ndị ikpeazụ ya, Cooke ghọrọ osote onye isi oche nke Kọmitii Enyi na Enyi nke America na Soviet.

Cooke nwụrụ na ọrịa leukemia na New York n'afọ 2000, mgbe ọ dị afọ 97, ebe ọ biri ihe ka ukwuu n'oge ndụ ya na 409 Edgecombe Avenue, ụlọ obibi a ma ama na Ugwu Sugar, nke bụ ebe obibi nke ọtụtụ ndị ọzọ na egbuke egbuke.[6]

Ọrụ[dezie | dezie ebe o si]

  • Marvel Cooke, "The Bronx Slave Market (1950) ", nke e bipụtara na Viewpoint Magazine 5 (Ọktoba 2015).
  • Marvel Cooke, "Occupation Streetwalker"
  • Marvel Cooke, "Site na Candy gaa na Heroin"

Hụkwa[dezie | dezie ebe o si]

  • Ndepụta nke ndị isi ikike obodo

Edensibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. ↑ Keith A. P. Sandiford, A Black Studies Primer: Heroes and Heroines of the African Diaspora, Hansib Publications, 2008, p. 134.
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 Diggs-Brown (July 31, 1992). "Marvel Cooke: An African-American Woman Journalist Who Agitated for Racial Reform". Afro-Americans in New York Life and History 16 (2). Àtụ:ProQuest. 
  3. ↑ Marilyn Bechtel, "The extraordinary life of Marvel Cooke", People's World, February 25 2009.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Brenna Sanchez, Gale Contemporary Black Biography.
  5. ↑ 5.0 5.1 African American Registry.
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Woo, Elaine. "Marvel Cooke; Pioneering Black Journalist, Political Activist", Los Angeles Times, December 6, 2000, p. B10,B11.
  7. ↑ Introduction to oral history project "Women in Journalism", recorded by Kathleen Currie, Washington Press Club Foundation, August 22, 1990.. Archived from the original on September 2, 2016. Retrieved on March 21, 2024.
  8. ↑ Obituaries, "Marvel Jackson Cooke, 99, Pioneering Black Newspaper Reporter", New York Times, December 10, 2000.
  9. ↑ From The Daily Compass, 1950. Caring Labor: An Archive, December 1, 2010.

Njikọ mpụga[dezie | dezie ebe o si]

 

Ewepụtara na https://ig.wikipedia.org/w/index.php?title=Ihe_ijuanya_Cooke&oldid=156158