Ndepụta ọrịa ndị metụtara mmetọ

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ

    Ọrịa ndị mmetọ na-akpata, na-eduga n'ọrịa na-adịghị ala ala na eduga na ọnwụ, nke ihe dị ka nde mmadụ ndịa;asatọ pom anọ kwa afọ. Otú ọ dị, mmetọ na-enweta akụkụ nke mmasị site n'aka ndị obodo ụwa.[1] Nke a bụ n'otu akụkụ n'ihi na mmetọ na-akpata ọtụtụ ọrịa nke na, ọ na-esikarị ike ịdọrọ akara kwụ ọtọ n'etiti ihe kpatara ya na mmetụta ya.

E nwere ọtụtụ ụdị ọrịa metụtara mmetọ, gụnyere ndị sitere na mmetọ ikuku, ala emetọ, mmetọ mmiri na enweghị mmiri, ịdị ọcha na ịdị ọcha nke akpọrọ na bekee dị ka Water, sanitation and hygiene (WASH). Enwere ike ibelata mmetọ ikuku.

Ọrịa gburugburu ebe obibi vs. ọrịa ndị metụtara mmetọ[dezie | dezie ebe o si]

Ọrịa gburugburu ebe obibi bụ nsonaazụ kpọmkwem site na gburugburu ebe obibi. Nke a na-agụnye ọrịa ndị na-akpata site na iji ọgwụ ọjọọ eme ihe, na ụlọ ọrụ, kemịkal na-egbu egbu, na ihe anụ ahụ na gburugburu ebe obibi, dị ka radieshon UV sitere na anyanwụ, yana predisposition nke mkpụrụ ndụ ihe nketa. Ka ọ dị ugbu a, a na-ekwu na ọrịa ndị metụtara mmetọ na-esite na ikpughe ihe nsí na ikuku, mmiri, na ala. Ya mere, ọrịa niile metụtara mmetọ bụ ọrịa gburugburu ebe obibi, mana ọ bụghị ọrịa niile metụtara gburugburu ebe obibi bụ ọrịa metụtara mmetụ.

Ọrịa mmetọ ikuku[dezie | dezie ebe o si]

Dị ka Òtù Ahụ Ike Ụwa nke a na akpobere (WHO) si kwuo, mmetọ ikuku nwere njikọ na ọnwụ nde mmadụ asaa. Nke a bụ mgbarie sitere na ọrịa ikuku na-akpata: [isi iyi dị mkpa [2]

Mmetọ ikuku n'èzí[dezie | dezie ebe o si]

  • pasenti iri anọ Ọrịa obi nke Ischaemia
  • pasenti iri anọ Ọrịa strok
  • pasenti iri na otu Ọrịa akpa ume na-adịghị ala ala
  • pasenti isii - ọrịa kansa akpa ume
  • pasenti 3 Ọrịa iku ume dị ala n'ime ụmụaka

Mmetọ mmiri[dezie | dezie ebe o si]

Dị ka nke akpọrọ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) si kwuo: "Ọrịa ndị na-ebute mmiri bụ nje na-akpata ọrịa nke nwere ike ịgbasa site na mmiri emetọ. Ọtụtụ ọrịa ndị mmiri na-ebute na-akpata ọrịa afọ ọsịsa [Rịba ama: ọ bụghị ọrịa niile edepụtara n'okpuru na-akpatara afọ ọsịsa].Pasenti iri asatọ na asatọ nke afọ ọsịsa zuru ụwa ọnụ nwere njikọ na mmiri ọṅụṅụ na-adịghị mma, adịghị ọcha zuru oke ma ọ bụ adịghị ọcha zuru ezu. Ọnọdụ ndị a na-akpata ọnwụ nde ọnụ Ọgụgụ ndịa ;1.5 kwa afọ, ọtụtụ n'ime ụmụaka. Ihe na-akpatakarị ọnwụ bụ mmiri ịta n'ahụ. Ọtụtụ ọrịa afọ ọsịsa na ọnwụ na-eme na mba ndị na-emepe emepe n'ihi mmiri na-adịghị mma, adịghị ọcha, na adịghị ọcha nke ọma. Ọrịa ndị ọzọ na-ebute mmiri anaghị akpata afọ ọsịsa; kama ọrịa ndị a nwere ike ịkpata nsogbu na-edozi ahụ, ọrịa akpụkpọ ahụ, na mmebi akụkụ ahụ.[3]

Ọrịa ndị mmiri na-ebute[dezie | dezie ebe o si]

  • Amoebiasis
  • Ọnyá Buruli
  • Campylobacter
  • Ọrịa ọgbụgbọ na ọgbụgba
  • Cryptosporidiosis
  • Ọrịa Cyclosporiasis
  • Dracunculiasis (ọrịa ogwu Guinea)
  • Escherichia coli
  • Ọrịa Fascioliasis
  • Giardiasis
  • Ọrịa imeju
  • Ọrịa akpịrị ịkpọ nkụ
  • Norovirus
  • Nje Rotavirus
  • Salmonella
  • Ọrịa Schistosomiasis
  • Ọrịa Shigellosis
  • Ọrịa ịba n'ahụ

Ọrịa ndị metụtara enweghị ịdị ọcha na ịdị ọcha[dezie | dezie ebe o si]

  • Dermatophytosis (ringworm)
  • Ọrịa lymphatic filariasis
  • Scabies
  • Ọrịa helminthiasis a na-ebute n'ala
  • Trachoma

Ọrịa ndị na-ebute nje[dezie | dezie ebe o si]

  • Arboviral encephalitis
  • Ọrịa dengue
  • Ịba
  • Onchocerciasis
  • Rift Valley fever
  • Ọrịa na-acha odo odo

Nsị[dezie | dezie ebe o si]

Onye ndu[dezie | dezie ebe o si]

Isi iyi nke nsị / mmetọ na-agụnye igwupụta ihe, ịgbaze, imepụta na imegharị ihe.[4][5]

  • Ọrịa obi
  • Ọrịa ụbụrụ
  • Ọrịa akụrụ na-adịghị ala ala
  • Ọrịa strok
  • Nsogbu ọbara mgbali elu nke obi
  • Ọrịa obi ischemic
  • Ọrịa strok nke Ischemic
  • Nsogbu akwara

Arsenic[dezie | dezie ebe o si]

Arsenic bụ ihe na-apụta n'okike ma nwee ike ịchọta ya na nri, mmiri, ma ọ bụ ikuku. Enwekwara isi mmalite nke arsenic, gụnyere igwu ala na ịgbaze.[6] "A na-ahụ ndị mmadụ n'ọkwa arsenic dị elu site n'ịṅụ mmiri na-emetọ emetọ, iji mmiri na-adịghị emetọ na nkwadebe nri na ịgba mmiri nke ihe ọkụkụ, usoro ụlọ ọrụ, iri nri na-emetụta emetọ na ịṅụ ụtaba. Ịnọgide na-ahụ arsenic inorganic... nwere ike iduga na nsị arsenic na-adịghị ala ala. Mmerụ ahụ na ọrịa kansa akpụkpọ ahụ bụ mmetụta kachasị pụta ìhè. "[7]

  • Arsenicosis
  • Ọrịa kansa (akpa ume, ụkwara, na akpụkpọ ahụ)
  • Ọrịa obi
  • Ọrịa akụrụ na-adịghị ala ala
  • Nsogbu akparamagwa

Mercury[dezie | dezie ebe o si]

  • Acrodynia
  • Ọrịa ogbu na nkwonkwo
  • Cerebellar ataxia
  • Ọrịa na-adịghị mma
  • Ọrịa akụrụ na nke na-alụso ọrịa ọgụ
  • Ọrịa Minamata
  • Mmetụta akwara
  • Ọrịa iku ume

Edemsibia[dezie | dezie ebe o si]

  1. ↑ Leahy. "In Developing World, Pollution Kills More Than Disease", June 13, 2014.
  2. ↑ 7 million premature deaths annually linked to air pollution. World Health Organization (WHO) (March 25, 2014). Archived from the original on March 26, 2014.
  3. ↑ Global WASH-Related Diseases and Contaminants. CDC (6 August 2020).
  4. ↑ Lead Poisoning and Health. World Health Organization (Aug 2016).
  5. ↑ Fact Sheet - Lead. 2015 World's Worst Pollution Problems. worstpolluted.org.
  6. ↑ 2010 Top Six Toxic Threats. www.worstpolluted.org.
  7. ↑ Arsenic. World Health Organization (June 2016).
Ewepụtara na https://ig.wikipedia.org/w/index.php?title=Ndepụta_ọrịa_ndị_metụtara_mmetọ&oldid=112762