Ayo Ogunsheye
| ụdịekere | nwoke  |
|---|---|
| mba o sị | Naijiria |
| Asụsụ obodo | Asụsụ Yoruba |
| asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye aka | Bekee, Asụsụ Yoruba, pidgin Naịjirịa |
| ọrụ ọ na-arụ | economist, academic, onye ọchụnta ego |
| onye were ọrụ | University of Ibadan |
Ayo Ogunsheye bụ onye agụmakwụkwọ Naijiria, onye ọkà mmụta nke Ịhụ mba n'anya na onye bụbu Onye isi, Ngalaba nke Mgbidi Mgbidi, Mahadum Ibadan. [1]'afọ 1970, ọ bụ otu n'ime ndị isi ọrụ dị elu nke a kpọbatara n'ụlọ ọrụ onwe onye nke ndị nwe obodo nke akụkọ ihe mere eme na-achịkwa ezinụlọ na ọkwa ndị isi. Mgbe Henry Fajemirokun nwụsịrị na 1979, ọ ghọrọ Chief Executive Officer nke Henry Stephens Nigeria Limited.
Ngalaba mgbidi ndị ọzọ
[dezie | dezie ebe o si][2] guzobere ngalaba mgbidi nke mahadum Ibadan na 1949 iji lekwasị anya na agụmakwụkwọ ndị okenye na mba ahụ. Otu ihe mere e ji mepụta ya bụ ịgbasawanye ihe ọmụma nye ndị na-abụghị ndị Ibadan gụsịrị akwụkwọ ka ha ghara ịmepụta netwọk dị elu nke ndị gụsịrị akwụkwọ. Otú ọ dị, atụmanya nke nnwere onwe dugara n'ịbawanye ịnụ ọkụ n'obi maka ihe ọmụma n'obodo na obodo dị iche iche. N'oge na-adịghị anya, ngalaba ahụ tinyere ihe onwunwe na nyocha n'ihe gbasara ọchịchị onwe onye. Ọtụtụ ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-ahụ mba n'anya gara ọmụmụ ihe ma ọ bụ nzukọ ọmụmụ ihe nke ngalaba ahụ nyere n'afọ ndị 1950. Ayo Ogunsheye, dị ka onye nduzi bụ ihe dị mkpa na ngalaba nke gụnyere onye ọkà mmụta a ma ama Ulli Beier.
Nzukọ ọmụmụ ihe nke gọọmentị onwe onye
[dezie | dezie ebe o si]Dị ka onye agụmakwụkwọ, Ayo Ogunsheye na-edekarị banyere mkpa ọ dị ịtụgharị agụmakwụkwọ iji meziwanye nghọta mba na iwebata ngalaba agụmakwụkwọ na-abụghị nke gọọmentị n'ime nghọta ọha na eze. N'afọ 1959, mgbe mkpu maka nnwere onwe dị elu, e nwere nzukọ na Ibadan iji wepụ nsogbu ndị na-abịanụ. Dị ka onye isi oche nke mbụ nke nzukọ ọmụmụ ihe dị otú ahụ na mpaghara ahụ, nzukọ mba ụwa tụlere 'gọọmentị nnọchiteanya na Ọganihu na West Africa'. [3] Ọtụtụ n'ime echiche ya banyere ọchịchị onwe onye mesiri ike mkpa ọ dị ijide n'aka na ịdị n'otu n'ime iji melite ọnọdụ ndụ nke ụmụ amaala. [4]'ilu okwu ahụ, mba kewara megide onwe ya enweghị ike iguzo, o mesiri ike ịnyefe ọgba aghara n'ime obodo site na iji usoro iwu kwesịrị ekwesị, nke ga-aghọ ihe dị mkpa iji mee ka mba ahụ sie ike, [1] Otú ọ dị, dị ka echiche ya banyere agụmakwụkwọ, ọtụtụ ihe ha na-ekwu maka ịhụ mba n'anya na otu esi eme ka ọganihu dị ike maka ndị isi ojii Africa. O mekwara ka okwu ndị dị mkpa maka ịdị n'otu na West Africa na Nigeria pụta ìhè. Na Na Naịjirịa dị ka mba buru ibu ma dịgasị iche iche ga-enye ọnọdụ ebe mpaghara nwere ike irite uru site na mgbanwe nri na ihe onwunwe. Mkpa ọ dị ịdọta isi obodo mba ọzọ ga-adịkwu nso na eziokwu site na ịdị adị nke nnukwu mba dabara adaba maka ndị na-etinye ego mba ọzọ. Ọtụtụ [5]'ime echiche ya na-eme ka ọ dịkwuo mkpa ịbawanye ikike nke nnukwu mba iji rite uru site na mmụba nke anya mpụga na ntọala ego dị n'ime maka ọrụ mmekọrịta mmadụ na ibe ya.
Ihe odide
[dezie | dezie ebe o si]- ↑ Tom G. Forrest, The Advance of African Capital: The Growth of Nigerian Private Enterprise . p 95. University of Virginia Press.
- ↑ Raybould (1956). "Adult Education in Nigeria". International Review of Education 2 (2): 250–253. DOI:10.1007/BF01417057. ISSN 0020-8566.
- ↑ K. A. B. Jones-Quartey, H. Passin; Africa: The Dynamic of Change. University Press, 1963. p 1-2.
- ↑ Jones p 89-90
- ↑ Jones p 91