Dangiwa Umar

Shí Wikipedia, njikotá édémédé nke onyobulạ
Dangiwa Umar
Dangiwa Umar
Dangiwa Umar
Mmádu
ụdịekerenwoke Dezie
mba o sịNaijiria Dezie
aha n'asụsụ obodoDangiwa Umar Dezie
Ụbọchị ọmụmụ ya21 Septemba 1949 Dezie
Ebe ọmụmụBirnin Kebbi Dezie
Asụsụ obodoAsụsụ Hausa Dezie
asụsụ ọ na-asụ, na-ede ma ọ bụ were na-ebinye akaBekee, Asụsụ Hausa, pidgin Naịjirịa Dezie
Asụsụ ọ na-edeBekee Dezie
Ọrụ ọ na-arụOnye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Dezie
Ọkwá o jiGọvanọ Kaduna State Dezie
ebe agụmakwụkwọỤlọ Akwụkwọ Nchebe Naijiria Dezie
agbụrụNdi Haụsa Dezie

Abubakar Dangiwa Umar (amụrụ na 21 Septemba 1949) bụ gọvanọ nke Kaduna steeti na Naịjirịa site n'August 1985 ruo June 1988 n'oge ọchịchị ndị agha nke General Ibrahim Babangida .[1] Mgbe ọ lara ezumike nká n'ọrụ agha na 1993, ọ ghọrọ onye nkatọ ọha na eze na onye guzobere Movement for Unity and Progress, otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị.[2]

Ọmụmụ na agụmakwụkwọ[dezie | dezie ebe o si]

A mụrụ Umar na 21 Septemba 1949 na Birnin Kebbi, Kebbi State. Nna ya bụ onye nkuzi ụlọ akwụkwọ na onye nchịkwa nwere aha ọdịnala nke Wazirin Gwandu onye ghọrọ onye otu House of Representatives na Lagos (1954 - 1964) na Commissioner for Works na North-Western State (1968 - 1975).[3] Ọ gụrụ akwụkwọ na Government College, Sokoto (1964 - 1968), Nigeria Defence Academy, Kaduna, (1967 - 1972), Nigeria Army Armored School, Ibadan, (1972), US Army Administration School, Fort Benjamin Harrison, Indiana, USA (1976), Royal Armour School, Kentucky, USA (1977 - 1978), Command and Staff College, Jaji (1978 - 1979 na 1982 - 1983), Bayero University, Kano (1979 - 1981), Harvard University, USA (1988 - 1989).

Ọrụ agha[dezie | dezie ebe o si]

Umar sonyeere ndị agha Naijiria n'afọ 1967 ma bụrụ onye isi nke abụọ n'ọnwa Machị afọ 1972. O nwere ọkwa dị iche iche, gụnyere ADC na Major General Hassan Usman Katsina, Deputy Chief of Staff, Supreme Headquarters.[3] A họpụtara Umar ka ọ bụrụ onye isi ndị agha na Ngalaba Armour, isi ụlọ ọrụ ndị agha. N'oge nnupụisi nke 27 Ọgọstụ 1985 nke General Ibrahim Babangida malitere ịchị, ọ bụ Major na Chairman nke Federal Housing Authority (1984 - 1985).[4] Ọ kwadoro nnupụisi ahụ, mgbe ọ nwesịrị ihe ịga nke ọma, a họpụtara ya dịka Gọvanọ nke Kaduna Steeti. E mechara bulie ya n'ọkwa Lt. Colonel.[5]

Umar bụ Gọvanọ Ndị Agha nke Kaduna Steeti site na Septemba 1985 ruo June 1988, n'oge ego dị ụkọ. Ọ ghaghị ịnagide nnukwu nsogbu okpukpe n'ime steeti ahụ na 1987, na-aghọ onye na-enweghị mmasị n'akụkụ niile nke esemokwu ahụ.[3] O kwuru "Ọ bụrụ na ị merie n'agha okpukpe, ị pụghị inweta udo okpukpe [.Ebe ọ bụ na ogbugbu ahụ malitere, Ndị Kraịst ole ka a tọghatara Islam? Mmadụ ole n'ime ndị Alakụba ghọrọ Ndị Kraịst? Ọ bụ mmega ahụ na-abaghị uru".[6]

N'afọ 1993, ọ bụ Colonel na Commander nke Armoured Corps Center na School. Ọ megidere ịkagbu ntuli aka onye isi ala nke 12 June 1993, wee malite ịchọ nkwado n'ime ndị agha maka itinye onye isi ala a họpụtara M.K.O. Abiola. N'ọnwa Ọktoba, e jidere ya n'ihi ebubo a na-enyo ya enyo maka nkata aghụghọ, mana ebughị ya ebubo. Mgbe a tọhapụrụ ya, ọ gbara arụkwaghịm n'ọrụ ya.[7]

Ọrụ ya mgbe e mesịrị[dezie | dezie ebe o si]

Mgbe ọ lara ezumike nká, Umar ghọrọ Onye isi oche na Onye isi nchịkwa, Ọrụ na Ofufe (Gas Company) Nigeria Limited, Kaduna. Umar bụ onye na-akatọ ọchịchị General Sani Abacha, ma sonye n'òtù ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị G-18 nke megidere atụmatụ Abacha ịghọ onye isi ala n'ihu ọha.[3] N'oge Republic nke anọ nke Naịjirịa, o kwuru okwu n'ezoghị ọnụ n'ọtụtụ okwu. N'ọnwa Juun afọ 2000, o kwuru na echiche nke mpaghara ugwu monolithic bụ ihe mgbe ochie na ihe na-adịghị mkpa.[8] Ọ dọrọ ndị meriri na ntuli aka nke afọ 2003 aka na ntị ka ha na-egbochi ma na-agbaso iwu n'ịkpọku nsonaazụ.[9] N'ọnwa Machị afọ 2004, o degaara Onye isi ala Olusegun Obasanjo akwụkwọ ozi ebe ọ na-ebo ya ebubo na ọ bụ onye na-akwado ịkagbu ntuli aka onye isi ala nke 12 June 1993.[10]

N'ọnwa Juun afọ 2004, o kwuru na iwu akụ na ụba gọọmentị na-adịghị ewu ewu na-akpata ọgba aghara ọha na eze.[11] N'ọnwa Mee afọ 2005, o kwuru okwu megide ịla ezumike nká nke osote gọvanọ nke Central Bank of Nigeria ma bo gọọmentị ebubo na ọ bụ eziokwu n'ọgụ ya megide nrụrụ aka.[12] O megidere atụmatụ ndị a na-atụ ka Obasanjo gbaa ọsọ maka oge nke atọ.[3] N'ọnwa Jenụwarị afọ 2008, ọ kwadoro mwepụ na-ese okwu nke Nuhu Ribadu dị ka Onye isi oche nke Economic and Financial Crimes Commission n'ihi na Ribadu enweghị ahụmịhe zuru oke, ma mezuo ntụziaka nke Onye isi ala Olusegun Obasanjo n'enweghị ajụjụ.[13] N'ọnwa Ọgọstụ afọ 2009, o boro Onye isi ala Umaru Yar'Adua ebubo na ọ na-eme ihe ike na nhọpụta ya.[14] N'ọnwa Disemba afọ 2009, ọ kpọrọ onye isi ala na-arịa ọrịa ka ọ gbaa arụkwaghịm.[15]

N'ajụjụ ọnụ June 2014, o kwusiri ike mkpa mkparịta ụka dị iji dozie nnupụisi Boko Haram, na-ekwu:

Ihe odide[dezie | dezie ebe o si]

  1. Nigeria States. World Statesmen. Retrieved on 2010-05-31.
  2. Ibraheem Musa (18 August 2009). Dikko's Appointment Violates Federal Character Dangiwa. Daily Trust. Retrieved on 2010-05-31.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Appreciating Abubakar Dangiwa Umar at 60. Daily Trust (23 September 2009). Archived from the original on 2009-09-26. Retrieved on 2010-05-31.
  4. Nowa Omoigui. THE PALACE COUP OF AUGUST 27, 1985 (PART 1). Dawodu. Retrieved on 2010-05-31.
  5. Nowa Omoigui. The Palace Coup of August 27, 1985 (PART 3). Dawodu. Retrieved on 2010-05-31.
  6. Sukuji Bakoji (7 April 2010). Contending With Religious Crises in the North. Daily Independent. Retrieved on 2010-05-31.
  7. Nowa Omoigui. Nigeria: The Palace Coup of November 17, 1993. Dawodu. Retrieved on 2010-05-31.
  8. Bashir Kalejaiye (13 July 2000). The North Is Dead - Col. Umar. P.M. News. Retrieved on 2010-05-31.
  9. Olusegun Adeniyi (30 April 2003). Polls: Umar Calls for Restraints. ThisDay. Retrieved on 2010-05-31.
  10. JOHN SHIKLAM (26 March 2004). Umar Writes Again, Indicts Obasanjo. Daily Champion. Retrieved on 2010-05-31.
  11. John Shiklam (23 June 2004). Umar Blames FG for Social Unrest. Daily Champion. Retrieved on 2010-05-31.
  12. Agaju Madugba (20 May 2005). Umar Chides FG Over CBN D/Gov's Retirement. ThisDay. Retrieved on 2010-05-31.
  13. KENNY ASHAKA (January 8, 2008). Why Ribadu must go, by Col Umar. Online Nigeria Daily News. Archived from the original on 2012-02-27. Retrieved on 2010-05-31.
  14. Samuel Aruwan (17 August 2009). Appointments - Yar'Adua is Biased - Dangiwa. Leadership. Retrieved on 2010-05-31.
  15. Reuben Buhari (30 December 2009). Umar Asks Yar'Adua to Resign. ThisDay. Retrieved on 2010-05-31.

Àtụ:KadunaStateGovernorsÀtụ:Nigeria Babangida Governors